Fetva Konuları
SOSYAL HAYAT
1020. Buluntu eşya (lukata) ile ilgili hükümler nelerdir?
Başkalarının rızası olmadan mallarını ellerinden almak caiz olmadığı gibi,
kaybettikleri mal ya da eşyayı alıp sahiplenmek de caiz değildir.
Bir kimse bir yerde bir miktar para veya eşya bulsa onu sahibine vermek üzere
alabilir. Ancak kendine mal edinmek üzere alması, başkasının malını gasp etmek
hükmündedir.
Bulunduğu yerde bırakıldığı takdirde telef olmasından korkulan bir şeyi sahibine
vermek üzere almak vacip; telef olmayacak şeyleri almak ise mübahtır. Bir kimse
bulduğu bir şeyi alırken, onu sahibine teslim etmek üzere aldığına
çevresindekileri şahit tutar. Bulunan eşyanın sahibi çıkar ve onun kendisine ait
olduğunu ispat ederse eşyayı ona teslim eder (Kâsânî, Bedâî’, VI, 200201).
Buluntu eşya, onu sahibine vermek üzere alanın yanında emanet durumundadır. Bir
kusuru olmaksızın bu mal kaybolsa veya telef olsa, sahibi çıktığında bedelini
ona ödemekle yükümlü olmaz (İbn Nüceym, ei Bahr, V, 162, 163).
Buluntu eşyayı elinde bulunduran kimse bunu malın değerine göre uygun görülen
bir süre ilan eder ve bekler. Sahibi çıkmazsa o malı yoksul kimselere sahibi
adına tasadduk eder; kendisi muhtaç ise ondan istifade edebilir. Ancak, daha
sonra sahibinin çıkması hâlinde bedelini öder. Sahibinin aramayacağı düşük
değerli şeyler ise beklemeye gerek kalmaksızın ihtiyaç sahiplerine verilebilir;
bulanın ihtiyacı varsa o da kullanabilir (Serahsî, elMebsût, XI, 2, 3).
|