Fetva Konuları
ZEKÂT ve SADAKAİ FITIR
ZEKÂT VE SADAKAİ FITIRZEKÂTIN MAHİYETİ, HÜKMÜ VEZEKÂTA TÂBİ MALLAR
392. Zekât kimlere farzdır? Geçerli olmasının şartlan nelerdir?
Zekât ibadeti ile ilgili şartlar, zekâtın bir kimseye farz olmasının ve verilen
zekâtın geçerli olmasının şartları şeklinde iki ayrı başlık altında ele alınır.
Bir kimseye zekâtın farz olması için o kimsenin müslüman, akıl sağlığı yerinde,
ergenlik çağına gelmiş ve hür olması (Kâsânî, Bedâî’, II, 45), bir yıllık
borcundan ve aslî ihtiyaçlarından fazla hakikaten ya da hükmen artıcı, yani
kazanç sağlayıcı nitelikte “nisap miktarı” mala sahip olması gerekir. Artıcı
olmaktan kastedilen, malın sahibine gelir, kâr, fayda temin etmesi yahut
kendiliğinden çoğalma ve artma özelliğine sahip bulunmasıdır.
Zekâtın farz olması için ayrıca nisap miktarı mal ya da servete sahip olduktan
sonra üzerinden bir kameri yılın geçmesi ve yıl sonunda da nisap miktarını
koruması gerekir (Kâsânî, Bedâî’, II, 13 vd.; İbn Kudâme, elMuğnî, IV, 7374).
Yıl içerisindeki artış ve düşüşlere itibar edilmez. Zekât bu süre dolmadan önce
de verilebilir (Kâsânî, Bedâî’, 11, 15).
Zekâtın geçerli olmasının şartlarına gelince, öncelikle “niyet” şarttır. Zekât
bir ibadet olduğu için niyetsiz yerine getirilemez (Kâsânî, Bedâî’, 11, 40; İbn
Kudâme, elMuğnî, IV, 88). Ayrıca fakire verilmesi ve teslimi demek olan “temlik”
de şarttır (Kâsânî, Bedâî’, il, 39). Yemek hazırlayıp yedirmek gibi ibâ ha
denilen yollarla fakire zekât verilmiş olmaz.
|