Fetva Konuları
HAC ve UMRE
HACCIN FARZİYETİ, ÇEŞİTLERİ VE UMRE
553. Hac kimlere farzdır?
Hac, İslam’ın beş temel esasından biri olup bedenî ve malî yönü olan bir
ibadettir. Sağlık, servet ve yol emniyeti yönünden (Tirmizî, Hac, 4) haccetme
imkânına sahip (Kâsânî, Bedâi‘, II, 120), hür, (İbn Ebî Şeybe, elMusannef, V,
518) akıl sağlığı yerinde ve büluğ çağına erişmiş müslümanlara farzdır (Merğînânî,
elHidâye, II, 296; Kâsânî, Bedâi‘, II, 120; İbn Âbidîn, Reddü’lmuhtâr, III,
456). Bu şartları taşıyan kişinin, imkân elde edince, geciktirmeden bu farzı
yerine getirmesi gerekir. Hayatında bir defa hac yapmış olan müslümanın bir daha
haccetmesi gerekmez (Müslim, Hac, 412); ancak nafile olarak hac yapabilir (Ebû
Dâvûd, Menâsik, 1). Günümüzdeki kota sınırlamaları sebebiyle müracaat ettiği
hâlde kur’ada ismi çıkmadığı için hacca gidemeden ölen kimseler, hacca gitmeye
imkân bulamadığı için borçlu olarak ölmüş olmaz.
Kendisine hac farz olan kimsenin, haccım bizzat eda etmekle yükümlü olması için,
sağlıklı olması, tutukluluk veya yurt dışına çıkma yasağı gibi bir engelinin
bulunmaması ve yolun güvenli olması şarttır (Mevsıiî, eiIhtiyâr, I, 435438). Hac
yolculuğuna katlanamayacak, ya da fiilen hacce demeyecek derecede hasta olanlar
ile yaşlılar, hac kendilerine farz olsa bile, eda ile yükümlü değildirler. Bu
durumda olanlar şartları oluştuğu takdirde bizzat haccederler. Eğer şartlar
oluşmazsa kendi yerlerine bedel göndererek hac yaptırırlar (Merğînânî, elHidâye,
II, 482). Hacca yazılıp da kur’ada ismi çıkmayan veya yurt dışına çıkışla ilgili
başka engellerden dolayı gidemeyen kişiler için bu da bir mazerettir.
.
|