Fetva  Konuları      

DUA, TÖVBE, ZİKİR ve KUR’AN

ZİKİR VE KURAN   

782.     Kur’anı Kerim’i yavaş veya hızlı okumanın ölçüsü ne olmalıdır?

Kur’anı Kerim okumak zikirlerin en üstünüdür. Hz. Âişe’den (r.a.) rivayet edildiğine göre Resûlullah (s.a.s.) şöyle buyuruyor: “Kur’an okuyan ve bu hususta maharetli olan kişi ‘sefere’ (denilen) şerefli ve itaatkâr meleklerle beraberdir. Kendisine zor geldiği hâlde Kur’an okuyana ise, iki sevap vardır (biri okumasından diğeri de zorlanmasından dolayı).” (Ebû Dâvûd, Vitir, 14, 1454)

Yüce Allah, Kur’anı Kerim’in tertîl üzere okunmasını istemiştir (Furkân, 25/32; Müzzemmil, 73/4). Tertîl kelimesi Kur’an’ı yavaş yavaş, anlamını düşünerek, harflerin mahreçlerine ve tecvit kurallarına dikkat ederek, anlama göre sesini yükseltip alçaltarak ve itina ile okumak anlamına gelir.

Kırâat âlimleri, Kur’anı Kerim’in üç şekilde okunabileceğini ifade etmişlerdir. Okuyuştaki sür’ati ilgilendiren bu üç şekil şunlardır:

a)         Tahkîk: Kur’an tilavetinde her harfin hakkını vermek, medleri yeterince (mertebelerine uygun bir şekilde) uzatmak, harekeleri birbirinden ayırmak, şeddeleri tam yapmak ve ğunnelerin hakkını vermektir. Kırâatın en yavaş icra edildiği okuyuş şekli olan bu tarzda; meddi tabiî 1 elif, meddi lîn 3 elif, diğer medler ise 4’er elif uzatılarak okunur.

b)         Hadr: Kur’anı Kerim’i tecvid kurallarına uymak şartıyla en hızlı okuyuştur. Hadr ile okuyuş tecvid kuralları ihmal edilmeden sadece sür’atin artması demektir. Bu okuyuşta; meddi tabiî, meddi munfasıl, meddi ârız ve meddi lîn 1 elif (meddi lînde sükûnü lâzım olan yerler hariç); meddi muttasıl 2 elif ve meddi lâzım 3 elif uzatılarak okunur. Hadr usûlü daha çok hatim, mukabele ve teravihlerde tercih edilmektedir.

c)         Tedvîr: Bu usûl, tahkîk ile hadr arasında orta yollu bir okuyuş şeklidir. Tedvîr ile okuyuşta; meddi tabiî 1 elif, meddi lîn 2 elif, meddi muttasıl, meddi munfasıl, meddi ârız 3’er elif; meddi lâzım ise 4 elif miktarı uzatılarak okunur (Bkz. Karaçam, Kur’anı Kerim’in Faziletleri, s. 176178; Gülle, Tecvid, s. 451454).

Bütün okuyuş usullerinde ihfa, iklab ve ğunneli idğamlar, bir harfin okunuşundan çok, iki harfin okunuşundan az yani bir elif miktarına yakın tutularak okunurlar (Bkz. Gülle, Tecvid, s. 318, 327, 336, 343344).

Bu üç okuyuş tarzının dışında bir de caiz olmayan okuyuş şekli vardır ki, buna “hezrame” veya “tahlît” denir. Bu okuyuşta harfler, kelimeler birbirine karışır, okuyuş bozulur. Kur’anı Kerim’i bu şekilde okumak caiz görülmemiştir (Pakdil, Ta’lim, s. 3536).

Sonuç olarak okuyucu o anki durumuna ve vaktine göre bu üç tarzdan herhangi birine göre okuyabilir. Hatta birini okurken, gerekiyorsa diğer okuyuş usûlüne geçebilir. Bu konuda okuyucu muhayyerdir. Bunlar içinde en çok tercih edilen usûl tedvirdir.