Kur'an-I Kerimi Tanıyalım                 

On birinci Cüzün Özeti

1. On birinci cüz Tevbe Sûresi 94. ayetle başlar Hud Sûresi 5. ayetle biter.

2. Tevbe Sûresi yoğunlukla münafıkların iç yüzünden ve davranışlarından bahseder. Sûre münafıkların ve Müminlerin davranışlarını sürekli karşılaştırmalı olarak aktarır.

3. Münafıkların sürekli mazeret uydurdukları, (tevbe 94) Allah’ın adına yemin etmekten kaçınmadıkları (tevbe 95), münafıkların çok gizli hareket ettikleri için tanınmadıkları (tevbe 101), münafıkların Mescid yani dini müessese açmaktan da uzak kalmadıkları, açılışına peygamber efendimiz gibi dini referansı olan kimseleri çağırdıkları (tevbe 107-110), Kuran nazil olduğu, okunduğu zaman münafıkların iğrenç yüzlerinin arttıkça arttığı (tevbe 125) ayetlerinde vurgulanır.

4. 104, 112, 117, 118 ayetlerinde tevbe vurgusu yapılır. Zaten Sûrenin isminin tevbe olmasının nedeni Sûre içinde bir çok ayetin tevbeden bahsediyor olmasıdır.

5. 117 – 118. ayetler Tebuk gazvesinden geri kalan ve mazeret sunmak yerine tevbe eden üç sahabenin durumundan bahseder.

6. 111. âyette

اِنَّ اللّٰهَ اشْتَرٰى مِنَ الْمُؤْمِنٖينَ اَنْفُسَهُمْ وَاَمْوَالَهُمْ بِاَنَّ لَهُمُ الْجَنَّةَؕ يُقَاتِلُونَ فٖي سَبٖيلِ اللّٰهِ فَيَقْتُلُونَ وَيُقْتَلُونَ وَعْداً عَلَيْهِ حَقاًّ فِي التَّوْرٰيةِ وَالْاِنْجٖيلِ وَالْقُرْاٰنِؕ وَمَنْ اَوْفٰى بِعَهْدِهٖ مِنَ اللّٰهِ فَاسْتَبْشِرُوا بِبَيْعِكُمُ الَّذٖي بَايَعْتُمْ بِهٖؕ وَذٰلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظٖيمُ

Allah teâlânın müminlerden cennet karşılığında onların can ve mallarını satın alması anlatılır.

7. 128 – 129. âyetlerde peygamber efendimizin müminlere karşı ne kadar şefkat ve merhamet sahibi olduğu vurgulanır ve Sûre bu şekilde biter.

    Yunus Sûresi  40,94,95 ve 96. âyetler Medine döneminde, diğerleri Mekke döneminde inmiştir. 109 âyettir. Sûrede temel konu olarak Allah’ın rahmetinin gazabına üstün olduğu vurgulanmaktadır. Sûrede, Yûnus, Nûh ve Mûsâ peygamberler ile bunların kavimlerinin kıssalarına yer verilmektedir. Sûre, adını içindeki Yûnus kıssasından almıştır.

Yûnus sûresinin temel konuları, İslâmî kaynaklarda tevhid, nübüvvet ve âhiret terimleriyle ifade edilen, “bir Allah’a iman ve kulluk etmek, bilgi kaynağı vahiy, vahyin taşıyıcısı ve açıklayıcısı olarak peygamber ve dünya hayatında peygamberin çağrısına uyanlarla uymayanları ebedî âlemde bekleyen âkıbet”tir. Sûre bütün peygamberlerin görev ve işlevlerine, bu arada son peygamber Muhammed aleyhisselâmın gerçek bir peygamber olduğuna, onun insanları Allah’a iman ve yalnızca O’na kulluk etmeye çağırdığına, içlerinde Yûnus aleyhisselâmın da bulunduğu başka peygamberlerden örnekler vererek tarih boyunca yaşanan şirk-tevhid mücadelesine, hem Hz. Peygamber’in getirdiği kitabın kendisinin uydurduğu bir kitap olmadığı hem de Allah’tan başka bir ilahın bulunmadığı gerçekleriyle ilgili ikna edici delillere Kur’an’ın genel üslûbu ve sistematiği çerçevesinde temas etmektedir.

8. Yunus peygamberin kavmi toplu olarak iman eden tek halktır. Sûrede bununla ilgili iki âyet geçmektedir. Sûrenin ana konusu tevhiddir. Tevhidin de yeniden yaratılış kısmı vurgulanmıştır.

9. 75-93. ayetler arasında hazreti Musa’dan ve iman etmeyen firavundan ve onun bedeninin denizden kurtarılıp ibret olarak teşhir edileceği anlatılır.

10. Sûre içinde insanın bazı garip davranışları anlatılır. Peygamberin insan ırkından olmasını benimsememeleri ( 2), hayrı istemekte acele ettikleri gibi şerri de istemeleri (11), başları derde düşünce Allah’tan yardım istedikleri ama dertlerini Allah giderince başka şeyleri Allah’a ortak koşmaları (12, 21, 22, 23 ve 107) gibi konular bu Sûrede geçmektedir.

11. İnançsızların Kuranın içeriğini beğenmeyince peygamber efendimizden bunu değiştirmelerini talep etmeleri de 15-17 ayetler arasında gündeme getirilmiştir.

12. 37-41. ayetler arasında Kuranın insan tarafından uydurulan bir kitap olmadığı, Allah’tan gelen ilahi sözler olduğu, eğer beşeri bir kitap ise aynısını yapmaları istenmektedir.

13. 62-64 ayetleri arasında

اَلَٓا اِنَّ اَوْلِيَٓاءَ اللّٰهِ لَا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَۚ

 Allah’ın velayetini kabul edenlere bir hüzün ve korkunun olmadığı vurgulanır.

14. 107. âyette

وَاِنْ يَمْسَسْكَ اللّٰهُ بِضُرٍّ فَلَا كَاشِفَ لَـهُٓ اِلَّا هُوَۚ وَاِنْ يُرِدْكَ بِخَيْرٍ فَلَا رَٓادَّ لِفَضْلِهٖؕ يُصٖيبُ بِهٖ مَنْ يَشَٓاءُ مِنْ عِبَادِهٖؕ وَهُوَ الْغَفُورُ الرَّحٖيمُ

Allah’tan gelen bir iyiliği kimsenin engelleyemeyeceğini, ondan gelen bir sıkıntıyı ise o istemedikçe kimsenin kaldıramayacağı özellikle vurgulanır.

15. Sûre baştan sona tevhid vurgusu yapar ve Allah’ın hükmü gelinceye kadar sabretmek gerektiği vurgusu yapılarak biter.

    Hud Sûresi  Mekke döneminde inmiştir. 123 âyettir. Sûre, adını içinde söz konusu edilen Hûd peygamberden almıştır. Sûrede başlıca tevhit, peygamberlik, öldükten sonra dirilme ve ceza konuları ele alınmakta ve bunlar bazı peygamberlerin kıssalarıyla desteklenmektedir.

Hûd sûresi hem üslûp hem de içerik bakımından bir önceki Yûnus sûresiyle büyük bir benzerlik göstermektedir. Bu sûrede de ağırlıklı olarak Allah’ın varlığı, birliği, O’nun iradesinin peygamberleri aracılığıyla vahy edildiği gerçeği ve peygamberlik olgusunun gelmiş geçmiş toplumlardaki görünümü ele alınmakta, bazı peygamberlerin kıssalarına Yûnus sûresinde özet olarak, burada ise daha geniş bir şekilde yer verilmektedir. Nûh, Hûd, Sâlih, İbrâhim, Lût, Şuayb ve Mûsâ peygamberlerin kıssaları anlatılmakta; Kur’an’ın mûcize oluşu, öldükten sonra dirilme, hesap ve âhiret hayatıyla ilgili konulara yer verilmektedir.

16. On birinci cüzde sadece beş âyeti geçmektedir.

Hz. Peygamber, “Cuma günü Hûd sûresini okuyunuz” (Dârimî, “Fezâilü’l-Kur’ân”, 17) buyurarak sûrenin faziletine,

شَيَّبَتْنِي هُودٌ وَالْوَاقِعَةُ وَالْمُرْسَلاَتُ وَ عمَّ يَتَسَاءَلُونَ وَإذَا الشَّمْسُ كُوِّرَتْ

“Hûd sûresi ve kardeşleri beni ihtiyarlattı” meâlindeki hadisiyle de ağır sorumlulukları hatırlatan bir içeriğe işaret etmektedir.

Hûd sûresinin kardeşleri aynı hadisin devamında “Vâkıa, Hâkka, Mürselât, Nebe’ ve Tekvîr” sûreleri olarak belirtilmiştir (Tirmizî, “Tefsîr”, 57/3297; ayrıca bk. Şevkânî, II, 544; Kurtubî, XI, 1). Bu sûrelerde çok etkileyici bir üslûpla daha önceki peygamberlerin tevhid mücadelesinden kesitler verilmiş ve kıyamet sahnelerinin tasvir edilmiş olmasının Resûlullah’ı kendi sorumluluğu ve özellikle ümmetinin geleceği açısından derinden düşündürmüş olduğu anlaşılmaktadır.