İ

Kıymetli Cemaat

             Bugünkü konumuz şehadet kelimesinden sonra islam’ın en kuvvetli rüknü ve amelleri en faziletlisi olan namaz hakkında olacaktır.

            Farsça bir kelime olan namaz kur’an’da ‘’salât” kelimesi ile ifade edilmektedir. Salat kelimesinin sözlükte iki anlamı vardır:

             a) Dua. Kur’an’da bu anlamda kullanılmıştır.

              b) Uylukların başındaki iki tümsek kemiği hareket ettirmek.

             Din ıstılahında ise namaz ‘’ Peygamberimizin uyguladığı şekilde yerine getirilen, kalp, dil ve bedenle birlikte yapılan bir ibadettir.

            Beş vakit namaz, akıllı, ergenlik çağına giren kadın ve erkek her müslümana farzdır. Kur’an’da yüce Allah: 

فَاِذَا قَضَيْتُمُ الصَّلوَةَ فَاذْكُرُوا اللهَ قِيَامًا وَقُعُودًا وَعَلَى جُنُوبِكُمْ فَاِذَا اطْمَأْنَنْتُمْ فَاَقِيمُوا الصَّلوَةَ اِنَّ الصَّلوَةَ كَانَتْ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ كِتَابًا مَوْقُوتًا

“…Namazı dosdoğru kılın çünkü namaz, mü’minlere belirli vakitlere bağlı olarak farz kılınmıştır.’’ [1] Buyrulmuştur.

             Peygamberimiz (sav):

“Bir gün ve gecede 5 (vakit) namaz vardır.” buyurmuştur.

            Namaz islamdan önceki bütün ilahi dinlerde emredilmiştir. Hz. Adem’den itibaren bütün peygamberler namaz kılmışlardır. Hz. Peygamberde  risaletin başlarından itibaren namaz kılmakta hatta müşrikler tarafından zaman zaman engellenmektedir. İlk başlarda ikişer rekat olarak farz kılınan namazlar, hicretle birlikte dörder rekata çıkartılır. Nihayetinde Mi’racda,  peygamberimize ve ümmetine günde beş vakit namaz hediye edilir. Cenab-ı Allah’ın elli vakte bedel kabul ettiği beş vakit namaz miraç’ta farz kılınmış yücelerden alınıp getirilen bir hediyedir…

Namaz kılan kişi, işte bu kutlu yolculuğu kendi içinde yaşar. Anlamına uygun, gereği gibi kılınırsa eğer namaz müminin “Miracı’’ olur! O arınma ve korunmanın mümin tarafından her gün beş defa tekrar yaşanmasını sağlar… Nitekim Hz. Peygamber bu arınmayı şöyle örneklendirir:

أرَأيْتُمْ لَوْ أنَّ نَهْراً بِبَابِ أحَدِكُمْ يَغْتَسلُ فِيهِ كُلَّ يَوْمٍ خَمْسَ مَرَّاتٍ مَا تَقُولُونَ يُبْقِى ذلِكَ مِنْ دَرَنِهِ شَيْئاً؟ قالُوا: َ يُبْقِى ذلِكَ مِنْ دَرَنِهِ شَيْئاً. قالَ: فذلِكَ مَثَلُ الصَّلَواتِ الخَمْس، يَمْحُوا اللّهُ بِهَا الخَطَايَا

“ Birinizin kapısının önünden bir nehir geçse ve onda her gün beş defa yıkansa, bu o kimsenin kirinden bir şey bırakır mı, ne dersiniz? Sahabiler, onun kirinden hiçbir şey bırakmaz  dediklerinde peygamber efendimiz: işte beş vakit namaz da böyledir! Allah onlarla günahları yok eder” buyurur.[2]

            Kıymetli cemaat

            Namaz, ibadetler basamağının ilk sırasındadır ancak içinde bürün ibadetleri barındıran bir ibadettir. Namaz bir öz olarak bütün ibadetleri ihtiva eder. Mesela haccın esaslarını namazda görmek mümkündür. Orucun şartları da namazda vardır. Hac ibadetindeki tavafın asıl anlamını namazda müşahede etmek mümkündür. Namazdaki rüku, secde hepsi birer fiil olarak tavaf gibi insanın fiziki olarak yaptığı hareketlerdir. Oruç ibadetinde yeme içme yoktur. Namazda da bir şeyler yemek içmek yasaktır. Zekat da maddi bir harcama söz konusudur. Namaz ibadetinde de insanın bir zamanı Allah için harcaması vardır. Bu sebeple namaz pek çok ibadeti içinde barındırmaktadır.

            Bütün varlıkların kendilerince yaptıkları ibadetin renklerini de namazda görebiliriz. Kuşun kanadını kaldırması namazda başlarken elleri kaldırmaya ne kadarda benziyor. Secde anı, yumulmuş bir kedinin o andaki haliyle yaratıcısına saygısını anlatmıyor mu? Bütün haşmetiyle ayakta dimdik duran bir ağaç kıyamı ne güzel ifade ediyor?

            Namaz bir anlamda canlı-cansız bütün varlıkların hal ve duruşlarıyla Allah’ı zikir ve teşbihlerini kapsayan bir ibadet hükmündedir.   

Zira kimi varlıklar yüz üstü yer verilerek kimileri başları öne eğik olarak kimileri de dimdik ayakta durarak[3]  sükûnet içerisinde… Kimileri karınları üzerinde, kimileri dört ayak üzerinde, kimileri ise iki ayak üzerinde hareket halinde[4].. Yüce yaratıcılarını tüm noksanlıktan tenzih kemal sıfatlarıyla zikir ve teşbih etmektedir.

            Dini bir görev olan namaz imanın işareti kalbin ışığı, ruhun kuvveti, bedenin koruyucusu ve peygamberimizin ifadesiyle “Mü Minin Miracıdır”

             Manevi bir yükselme ve miraç sırrına erme vesilesi olan namaz, insanı ruhen ve ahlaken yükselten onu Allah’a yaklaştıran bir ibadettir.

            Bir Müslüman namazını eda ederken, onunla bütünleşebildiği tüm konsantrasyonu sağlayabildiği ölçüde bir çeşit miraç yaşar, Yüce Allah’ın huzuruna çıkmış gibi bir ruh hali kazanır. O’nu görüyormuş gibi olur. İhsan şuuruna uyanır. Rükû ve secdede iken başını kaldıracak olsa Cenabı Hakk’ın cemalini görecekmiş gibi bir hal içine girer.

            Yine namazda insanın Rabbine en yakın olduğu an secde anıdır. Rükû da iki büklüm olan Müslüman, secdede büklüm büklümdür. Efendimiz bu anın kıymetini şu ifadeleriyle nazarlarımıza sunmuştur.

“Kulun Allah’a en yakın olduğu an secde anıdır. Orada duayı çokça yapsın.”[5]

             Bir rekâtta bir rükû hali bulunurken iki secde olması, secdenin önemini anlatan diğer bir husustur. Niçin secde iki kez yapılır? Çünkü secde kalp ve ruhu ayakta tutan gıda gibidir. Nasıl ki aç bir insan bir lokma ile doymaz onun gibi günahların çokluğu ile insan birden fazla secde ister. Bütün halini Rabbinin Rahmine arz edeceği ikinci secdeyi arar. İkinci secde, namaz kılana verilmiş bir avans gibidir. İnsan çokça dua etmeli, yalvarmalı ve yakarmalıdır bu halde iken.

            Allah resulü bir defasında Hz. Sevban’a hitaben

“Çok secde etmelisin zira her secde ettiğinde Allah Teâlâ seni bir derece yükseltir. Bir hatayı da senden siler.” Demiştir.

   Allah Teâla buruyor ki

“ Ailene namazı emret ve kendin de ona devam et”[6]

            Namaz kılan bir fert olmaz yetmez, namaz kılan bir aile olmalıyız.

 (Taha 132) ayeti geldikten sonra peygamberimiz altı ay süre ile evli olan kızı Fatıma’nın kapısına giderek “es salat es salat” diye seslenmiştir. Allah resulü bu hususta bizim göstermemiz gereken hassasiyeti bize göstermek istemiştir.

Peygamberimiz (s.a.v.) buyuruyor ki:

مُرُوا أَوْلادكُمْ بِالصَّلاةِ وهُمْ أَبْنَاءُ سبع سِنِينَ

“Çocuklarınız 7 yaşına gelince onlara namazı emrediniz(alıştırınız)”[7]

Niçin namaz kılmalıyız;

1-Emre icabet için, görevimiz olduğu için,

2- Şükredenlerden olmak için,

            Ayakları şişinceye kadar gece namazı kılan peygamberimiz Hz. Aişe ‘ye “şükredenlerden olmayayım mı?” Buyurmuştur.

3- Allah katında değer kazanmak için

قُلْ مَا يَعْبَؤاُ بِكُمْ رَبِّى لَوْلاَ دُعَآؤُكُمْ

“Dualarınız (ibadetiniz) da olmasaydı sizler ne işe yarardınız ki?”[8] buyurulmaktadır.

4- Ait olduğumuz makama bağlılığımızı ve sadakatimizi bildirmek için

5- kötülüklerden korumak Allah’ın güvencesinde kalmak, lütfundan sürekli yararlanmak ve rahmetinden mahrum kalmamak için

            Değerli Müminler

             Namazın cemaatle kılınması çok önemlidir Ebu Hureyye ‘den Allah Resulü bazı insanları namazda göremeyince dedi ki:

“Aklımdan geçiyor ki, birisine ezan okumasını söyleyeyim ben de çıkıp gelmeyenler kimlerse onların evlerini başlarına yakılmasına emredeyim. Bunlar eğer yağlı bir kemik bulacaklarını bilselerdi namaza gelirlerdi.”

            Allah Resulü Efendimizin cemaatle kılınan bir namazın tek başına kılınandan 27 kat faziletli olduğunu söylediğini namaz kılan herkes bilir. Bunun onlarca sebebi olabilir ama bunlardan biriside şudur:

            Biz yine Efendimizin mübarek beyanlarıyla kişinin namazından ne kadarını düşünerek ve anlayarak kılarsa sevabının da o kadar olacağını biliyoruz. Şimdi elli kişinin kıldığını düşünelim, herkes namazını başından sonuna kadar bilinçli bir şekilde kılmasa dahi, her birerlerinin bir anlık bilinçli hareketi ve Allah’ı anarak zikrederek kılıyor olması cemaatin hepsinin birden yaptığı bir şey olur. Çünkü cemaat olmakla bu insanlar namazlarını birleştirmişler ve sanki elli kişilik büyük bir namaz kılmaya karar vermişlerdir. Tek başına kılınan bir namazda Allah’ı bir kez anarak kılan insan bir anmalık sevap alırken hepsi birden kıldıklarında bu sevap belki elliye katlanacaktır.

             Cemaatin tanışma dertleşme sosyalleşme gibi onlarca dünyevi faydası ise işin sanki cabasıdır.

            Namazın Kazandırdıkları

İslam’ın beş temel esaslarından biri olan namazın hayatımıza pek çok olumlu katkısı vardır. Günde beş vakit namazı kılan manevi kirlerden temizlendiği gibi dış çevre ile sürekli temas halinde olan organlar günde beş defa yıkandığı için kirlerden ve bulaşıcı mikroplardan temizlenmiş olur.

            Vücut elbise ve namaz kılınacak yeri temizlemek namazın şartı olduğu için namaz kişiyi temiz olmaya mecbur eder. Her namazı vaktinde kılacağı için hayatını düzen ve tertibe koyar.

            Günde beş vakit namazı kılanın hayatta en az beş kazancı vardır.

v  Maddi ve manevi temizlik

v  Vakitlerini düzene koyma

v  Günahlarından ve kötülüklerden korunma

v  Kusurların bağışlanması

v  Sevap ve Allah’ın rızasının kazanılması

            Namazı hakkıyla kılan kimse kibir ve gururdan kurtulur insan haklarına saygılı olur. Allah rızası için iş yapmaya alışır. İlahi muhakeme altında olduğunun farkında olur.

             Peygamberimiz: 

            “ Gece ve gündüz melekleri sizi takip ederler. Sabah ve ikindi namazlarında toplanırlar. Sonra sizinle geceleyen melekler ilahi huzura çıkarlar. Rableri onlara  “onları en iyi şekilde bildiği halde kullarımı nasıl terk ettiniz” Diye sorar.  Melekler – onları namaz kılarken ter ettik ve namaz kılarken bulduk – cevabını verirler.” demiştir.[9]

            Namaz ilk defa farz kılınan ve ahrette ilk sırada hesabı sorulacak olan ibadettir.

             Çünkü namaz dinin direği ve imanın alametidir. Amellerin en faziletlisi ve Allah’a en sevimli olanıdır. Amellerin Allah’a en sevimli olanı nedir? Sorusuna peygamberimiz

“Vaktinde Kılınan Namazdır” hangisi daha faziletlidir? Sorusuna ise yine

“Vaktinde Kılınan Namazdır” yanıtını vermiştir.

             Peygamberimiz beş vakit namazını kılan kimseye Allahın cenneti vaat ettiğini, kılmayan kimseye ise bir vaadinin bulunmadığını bildirmiştir.

              “Allah beş vakit namazı kullarına farz kılmıştır. Kim abdesti güzelce alır beş vakit namazı vaktinde kılar rükûunu secdesini ve huşu unu tam yaparsa bu kimseye Allah’ın onu bağışlayacağı ve cennete koyacağına dair sözü vardır namazlarını kılmayan kimseye ise Allah’ın bir sözü yoktur.Dilerse onu bağışlar ve cennetine koyar. Dilerse ona azap eder.”[10]

            Çünkü namazı terk etmek Allah’a isyan etmektir büyük günahtır. Yüce Allah Kur ’anda namazlarını kılmayan kimselerin cezasını çekeceklerini bildirmektedir.[11]

             Namaz kılan

1. Rabbini över böylece övülenlerden olur.
2. Ruhunun muhtaç olduğu manevi gıdayı temin eder
3. Kalbi temizlenir manevi hastalıkları tedavi eder ve kalbin en büyük arzusu ve en çok aradığı şey olan mutluluğa ulaşır. Kişi abidlik makamına ulaşır.
4. Namaz kılanın işleri yolunda gider kazancı bereketlenir hayatı düzene girer.
5. Namaz ile kendimizi ve aile fertlerini günahlardan her türlü tehlikeden ve yakıtı insanlar ve taşlar olan cehennem azabından korur.

Namaz insanı kötülüklerden nasıl alıkoyar?

ü  Dervişin fikri ne ise zikri de o olur derler. Fikriniz iman zikriniz namaz ve ibadet olursa kötülük yapma düşüncesinden de uzaklaşmış olursunuz

ü  Namaz kılınan çevre cami- cemaat kötülük ve suç potansiyelinin olmadığı nezih bir çevredir.

ü  Sosyal çevreniz cami cemaatinden oluşmaya başlar ve sosyal çevrenin oto kontrolüyle kötüler engellenir.

ü  Namaz ile kalbi arınan Müminin içinde, kötülük yapma arzusu zayıflar, kötülüğe karşı nefret duygusu güçlenir.

ü  Allah da kulunun iyi olma kararlılığını görünce onu özel olarak kötülüklerden muhafaza eder.

Nasıl namaz kılmalıyız?

v  Su ile bedenine iyi niyet ile kalbine abdest aldır

v  Mümkün olduğu kadar cemaate devam etmeye çalış

v  Yüksek huzurda olduğumuzun bilinciyle hareket et

v  Namazı ihsan makamında eda etmeye çalış

v  Bir borcu eda etme düşüncesiyle değil de miraç hediyesini özenle koruma hassasiyeti ile namaz kılmalıyız. Zira borç ödeme düşüncesiyle olumsuz bir duygu var. Hediyeyi koruma duygusunda ise hediye ve hediyeyi verene yakınlık sebebiyle onur duyma duygusu var. Nitekim Kur’an’ı Kerimde de    حَافِظُوا عَلَى الصَّلَوَاتِ  “namazı koruyun” buyuruluyor.[12]

                Peygamberimiz

حُبِّبَ إلىَّ النِّسَاءُ وَالطِّيبُ، وَجُعِلَتْ قُرَّةُ عَيْنِى في الصَّلاةِ

“Bana üç şey sevdirildi: güzel koku, kadın ve gözümün nuru namaz” buyuruyor.

Peygamberimiz sevdim demiyor sevdirildi diyor. Demek ki güzel kokuya ve kadına karşı duyulan fıtri duygu namaza karşıda var. Her bireyde güçlü bir mercie ait olma ve ait olduğu yere yakınlaşma arzusu fıtri olarak mevcuttur. Bu arzuya da ancak genel anlamda dua ve ibadetler özelikle de namaz karşılayabilir.

            Mevlana şöyle diyor:

“Ey Hak talibi, önce ambara giren fareden kurtulmaya çalış, sonra buğday topla, eğer ambarımızda hırsız fare olsaydı kırk yıllık ibadet buğdayı dereye giderdi. Her gün yapılan ibadetlerin iyiliklerin iç rahatlığı, huzuru neden hissedemiyor? Kalp huzuru ile gönül namazı kılmaya çalış. Kendini tamamen Allah’a verene Allah lütuf ve ihsan da bulunur. Bize doğru yolu gösteren ve kötülüklerden alıkoyan namaz beş vakitte kılınır. Hâlbuki hak âşıkları daima namazdadırlar.”

                    Kıymetli kardeşlerim

              Allah’ın bizim ibadetimize ihtiyacı yoktur. Bizim Allah’a ihtiyacımız vardır. Allah’a olan ihtiyacımız kıyamete kadar da devam edecektir. İhtiyaçlarımızı Allah’a dua ile arz ediyoruz. Hiç namaz kılmadan sadece dua ile Allah’tan bir şeyler isteyenler, yalnızca başı sıkısınca işi düşünce iyilik sahibini hatırlayanlar, işi düşmeyince de iyilik görmezden gelen menfaatçi ve fırsatçı kimselere benzerler.

            Namazlarını aksatmadan kılmaya çalışanlar günde beş defa Allah ile görüşme bahtiyarlığına ermektedir, kılmayanlar ise randevusuna gitmeme saygısızlığı yapmaktadır.

            Yüce Rabbimiz bizleri, günde beş defa yüksek huzuruna kabul ettiği seçkin kullarından eylesin. Yüce Rabbimiz namaz ile hedeflenen bütün faydalarından bizi ziyadesi ile faydalandırsın.

            Yüce Rabbimiz kıldığımız bütün namazları ve diğer ibadetlerimizi eksikleriyle birlikte kabullerin en güzeli ile kabul buyursun.