Kadınlardan hayız, nifas
ve istihaza (olmak üzere üç türlü) kan gelir.
Âdet görmekten kesilme
yaşına (sinn-i iyasa) henüz
gel miş ergin bir kadının rahminden hastalık ve
gebeliğe bağlı şmaksızın, kanın sökün edip gelmesi.
Hayız (âdet görme) hâlinin en azı üç,
ortalaması beş ve en ço|ğu
on gündür.
Nifas:
(Kadınlardan) doğum
sonrası gelen kandır. En çok kırk gün gelir, en azı için (şu kadar gün gelir
diye) bir sınırlama yapılamaz. |
İstihaza:
Üç günden az bir süre
devam eden yahut hayızlıda on gününî
sonunda, lohusa olan kadında ise kırk günden sonra
görülen kanaj istihaza
denir.
İki hayız arasında en
az on beş gün temiz kalınır. Daha fazlası için bir sınırlama yapılamaz.
Kendisinden istihaza kanı gelmekte
iken erginlik çağma gelenler bu hükmün dışındadır.
Hayız ve Nifas Sebebiyle Haram Olan Şeyler
Hayız ve nifasla sekiz şey haram olur (ki bunlar):
(1) Namaz
(kılmak),
(2) oruç (tutmak),
(3) Kur'an'dan bir âyetj; okumak ve
(4) ona kılıfsız olarak dokunmak,
(5)
camiye girmek, f
(6) Kabe'yi tavaf etmek,
(7) cinsel ilişkide bulunmak,
(8) göbek altıyla diz kapağının altı arasında kalan
bölgeden yararlanmaktır.
Hayız ve lohusalık hâllerinde gelen kanın azamî kesilme müddetinden
sonra gusletmeksizin cinsel ilişkide bulunmak helâldir. Âdet günleri dolmadan
kan kesildiğinde, cinsî münasebette bulunmamalıdır. Ancak yıkanmak veya (bir
özürden dolayı) teyemmüm edip namaz kılmak yahut kan kesildikten sonra
gusledip (namaz için) iftitah tekbiri alarak (o
vaktin) namazına borçlanacak kadar veya daha fazla zaman bulmak şartıyla
cinsel ilişki helâl olur. (İçinde bulunulan namaz) vakti çıkıncaya kadar, yıkanmaksızın
ve (özürden dolayı) teyemmüm etmeksizin cinsel ilişkide bulunulmaz.
Hayızlı ve lohusa olanlar (âdetleri
sona erince) oruçlarını za ederler, namazlarını ise
kaza etmezler.
Cünüplük sebebiyle
haram olan şeyler beştir:
(1) Namaz
kılmak,
(2) Kur'an'dan bir âyet (dahi olsun) okumak,
(3) Kur'ân âyetlerine kılıfsız
dokunmak,
(4) camiye girmek ve
(5) tavaf etmek.
Abdestsizlere Haram Olan Şeyler
Abdestsiz olanlara üç şey haramdır (ki bunlar):
(1) Namaz kılmak,
(2) tavaf etmek,
(3) Mushaf ı kılıfsız tutmaktır.
İstihaza Kanıyla İlgili Hükümler
İstihaza kanı, sürekli akan burun kanı gibidir; namaz kılmaya,
oruç tutmaya ve cinsel ilişkide bulunmaya engel değildir.
Kendisinden istihaza kanı gelenler, tıpkı idrarım ve büyük abdestini tutamayan özürlüler gibi her namaz vaktinde abdest alırlar ve bununla diledikleri kadar farz ve nafile
namaz kılabilirler.
Özürlünün Abdestini Bozan Şey
Özürlülerin abdesti sadece vaktin sona ermesiyle bozulur.
(Bir kimsenin
şahsında) özür, bir abdest alacak veya namaz kılacak
kadar dahi durmadan tam bir namaz vakti boyunca devam etmedikçe o kimse özürlü
sayılmaz. Özrün geçerli olmasının şartı budur.
Özrün devamının
şartları: Başlamasından itibaren, bir kereye mahsus dahi olsa, bütün (namaz)
vakitlerinde özrün var olmasıdır.
Özrün sona ermesi ve
sahibinin özürü olmaktan çıkması tam bir (namaz)
vaktinin Özürsüz olarak geçirilmiş olmasına bağlıdır.
Kadınlardan kaç türlü
kan gelir?
Hayız nedir? Bir kanın
hayız kanı kabul edilebilmesi için kaç şarta ihtiya
dır?
Hayzın en az, en fazla ve ortalama müddetleri nedir?
Nifas (lohusalık) nedir? Bu, en
fazla ne kadar devam eder? Lohusalık müddeti için
asgarî bir sınırlama yapılabilir mi?
Hayız için asgarî, nifas (lohusalık) için de azamî
bir zaman neye dayanarak lirlenebilir? Bunun için
dayanak nedir? İstihaza (hastalık) kanı nedir?
İki hayız arasında
temiz kalınan günler ne kadardır? Hayızlı ve lohusa olanlara; neler haramdır?
(Kendisinden) hastalık
kanı gelmekte olanların bütuğ çağma gelmeleriyle
ilgili hüküm nedir? Normal âdet görmekte iken daha sonra kendisinden hastalık
kanı gel-! meye başlayanların hükmü nedir?
Hayız kanı, normal
müddetinden daha uzun bir müddette kesilirse, bu halde; cinsel temas helâl olur
mu? Normal müddetinden daha evvel kesildiğinde cinsel temas hangi şartlarda
helâl olur?
Hayızlı ve iohusa olanlar orucu
kaza ettikleri halde, namazı niçin kaza etmezler?
Cünüp olanlara neler
ve abdestsiz olanlara neler haramdır? Kendisinden
hastalık kanı gelenlerle ilgili hüküm nedir?
Kendisinden hastalık
kanı gelen ve her vaktin namazı için abdest alanlar
yapabilir? Hastalık kanı gelmekte olanlar ve benzer şekilde bir özrü
bulunanları? destleri ne zaman bozulur?
Özür ne zaman (ve
nasıl) belli olur?
Özrün devamı hangi
şarta ve kesilmesi hangi şarta bağlıdır?
Bize göre
âdetten kesilme yaşı elli beştir. Fetva bu yönde verilmiştir.
İlâhî âdetin tecellisiyledir ki, kadınlar gebe
kaldıklarında rahimlerinin (döİî; yataklarının) ağzı
doğum zamanına kadar kapanır.
En az, en çok
ve ortalama müddet için başvurulacak yer, Rasûlullah
(Aley-ğ hissalâtü vessdâm)m (konuyla ilgili) açık ifadesidir.
îmam Şafiî, en azının
bir gün bir gece, en çoğunun ise on beş gün. olduğu, hayzın
çoğunlukla aîh yahut yedi gün devam ettiği
görüşündedir.
Bunu da birkaç kadın
üzerinde yaptığı araştırmaya dayandırmaktadır^ Ne var ki (açık hüküm ve ) nassın yanında içtihadın yeri yoktur. Yapılan ek| sik
araştırma bir mânâ ifâde etmez; bütün kadınlar üzerinde tam ve eninö boyuna araştırma yapmak ise imkânsızdır. *
îstihâza kanı gelmekte iken
erginlik çağına gelenler hayız müddetlerini,', kanı gördükleri ilk günden
itibaren on gün olarak belirlerler. Kan ister ayını evvelinde, ister ortasında,
isterse sonunda görülsün fark etmez. Kanın' görüldüğü ilk günden itibaren namaz
ve oruç terkedilir. Kendisinden; hastalık kanı
gelmekte olanlar da doğum yaptıklarında lohusalık
sürelerini, kırk gün olarak tayin ederler. Böyle yapmanın şu faydası
vardır:
Biz böylelerinin
on gün müddetle oruç tutmamaları gerektiğini j arkasından on beş gün müddetle
oruç tutmalarının farz olduğunu; söyleyebiliriz. Sonra bunlar temiz kabul
ettikleri günleri belirleyerek bui günlerde
tutamadıkları oruçlarını kaza etmelidirler. Öte yandan bu tesbitf:
işinin, bu gibilerin iddetlerinin sona ermesinin
tayini vs. gibi hususlarda, sayılamayacak kadar faydası vardır.
Kendilerinde hastalık
kanı görülmeyen bulûğ çağına ermiş kadınlar/ hayız görmeye başladıktan ve âdet
günleri belli olduktan sonra gördükleri^ düzenli ve belli âdet günlerinin
ardından kan kesilmez ve kan en fazla! hayızhhk ve lohusalık müddetleri bittiği halde gelmeye devam ederse|
hastalık kanının görülmediği zamanlardaki hayızhhk ve
lohusahfe müddetlerine itibar olunur. Bu müddet
bittiği halde gelen kan istihaza kanıdır.
Bunun üç delili vardır ki, birincisi Âişe (Radıyallahu anka)'nin rivayet ettiği,
"Bu hallerden sonra biz orucumuzu kaza etmekle emrolunur,
namazlarımızı kaza etmekle emrolunmazdık"
tarzındaki hadistir. İkincisi, îcmâ' bu yönde cereyan
etmiştir. Üçüncüsü ise, kalan namazlar fazlaca olup kazası zordur ve Allah Teâlâ, nezd-i ilâhîsinden bir
ihsan olarak bize din hususunda hiçbir zorluk yüklememiştir.