TİLÂVET SECDESİ1

Tilâvet Secdesinin Sebebi ve Hükmü

Tilâvet secdesinin sebebi, secde âyetinin okunmasıdır. (Bu yeti) okuyanların ve duyanların tilâvet secdesi yapmaları gerekir, iözün doğrusu (duyanların da secde edeceği)dir. (Secde âyeti) na-aaz dışında okunması halinde hemen secde etmek şart değildir. fVncak) tehir edilmesi tenzîhen mekruhtur. Farsça (tercümesini) Le olsa secde âyetini okuyan bir kimseye secde etmek vaciptir, ayetteki secde kelimesinden bir harfin, kendinden önceki veya onraki kelimeyle birlikte okunması secde âyetinin tamamının ıkunması gibidir. Doğrusu da budur.

Secde Âyetleri

Secde âyetlerinin sayısı on dörttür ki bunlar, A'râf, Ra'd, İsrâ, Meryem, Hac, Furkan, Nemi, Secde, Sâd, Fussilet, , İnşikak ve Alak sûrelerinde bulunmaktadır.

Tilâvet Secdesi Kimlere Vaciptir, Kimlere Değildir?

Dinlemek maksadıyla olmasa bile tilâvet secdesini duyan­ların secde etmeleri vaciptir. Ancak hayızh ve lohusa olanlara Üvâcip olmadığı gibi, secde âyetini imama uymuş bir başka kimsed­en duyan) imam ve cemaata (da vacip değildir. İmam ve cemaatın secde âyetini) imama uymuş olmayan kimselerden duymaları ha-

Tilâvet, okumak demektir. Tilâvet secdesinin doğru olabilmesi için üç şart gereklidir: Bunlardan birisi) cünüp, hayızlı, lohusa, abdestsiz olmamak ve pislikten uzak bulunmaktır. Bir özür söz konusu değilse tilâvet secdesi için teyemmüm edilmez. (Geri kalan şartlar ise) kıbleye dönmek ve avret mahal­lini kapatmaktır. Tilâvet secdesinin rüknü, alnı yere koymaktan ibarettir; hükmü ise şöyle izah edilebilir: Eğer secde âyeti namazda okunmuşsa he­men secde etmek vaciptir. Namaz dışında okunması hâlinde ise hemen yapılması şartı yoktur.

 namazdan sonra secde ederler. Namaz içinde secde etmeleı tâ. gelmez, (ancak yaptıkları bu secde) namazlarını bozmaz. Açı fâyete göre (de bu böyle)dir.

Manası anlaşıldığı takdirde (secde âyetinin) Farsça (tercümesini duymakla (da secde etmek) vacip olur ki itimada şayan an da budur. (Ancak secde âyetinin) uyumakta olan birinden ve îliden duyulması halinde vacip olup olmayacağı hususunda ihti vardır... (Secde âyetinin) kuşlardan duyulması ve aks-i seda[1] arak yansıması halinde ise secde etmek vacip olmaz.

Tilâvet Secdesi Nasıl ve Ne Zaman Edâ Edilir?

Namaz içinde (eda edilecekse) namazın rükû ve secdesinden yrı olarak bir rükû veya bir secdeyle edâ edilir. (Namazda okuyan) secde âyetinden sonra ikiden fazla âyet okumadan tilâvet ecdesine de niyet edilerek yapılan namaz rükûsu ve niyet edil-aese bile namaz için yapılan secde tilâvet secdesi yerine geçer, secde âyetini, kendisine uymadığı bir imamdan işiten yahut imamın secde âyetini okuduğu rek'attan) başka bir rek'atta ima­na uyan kimse (tilâvet secdesini) namaz hâricinde yapar. (Bu konudaki en açık (ve kuvvetli görüş) de budur. İmam tilâvet secdesini yapmadan evvel kendisine uyanlar, imamla birlikte secde ederer. Secde âyetinin okunduğu rek'atta imam tilâvet secdesini yap­aktan sonra kendisine uyanlar, tilâvet secdesine hükmen yetişmiş sayılacaklarından secde etmeleri gerekmez ve (artık) namaz içinde râcip olan bu secde, namaz dışında kaza edilmez. Eğer (bir kimse) 3ecde âyetini namaz dışında okumuş, secde etmiş, sonra namazda [aynı âyeti) bir daha okumuşsa bunun için de ayrıca secde eder; (ama namaz dışında okuduğu âyet için) daha önce secde etmeyen bir kimse, bir secde âyetim iki ayrı yerde değil de aynı yerde tekrarlamış gibi (kabul edileceğinden, her iki secde âyeti için) na­maz dahilinde yapacağı tek secde yeterli olur. Açık (ve kuvvetli) rivayete göre de bu böyledir.

Bir Yer Nasıl Değiştirilmiş Sayılır?

Dokuma ipini yere veya duvara çakılmış kazıklara geçirmek üzere de olsa, bulunulan bir yerden bir başka yere intikal etmeklir (ağaç) dalından diğerine geçmekle, ırmakta veya büyük bir azda yüzmekle (mekân ve) yer değiştirilmiş sayılır. (Diğer işler içerisinde) en doğrusu budur.

Hangi Hallerde Yer ve Meclis Değiştirilmiş Sayılmaz?

Evin (odalarından birinin, yahut) büyük de olsa caminin bir ından  diğer tarafına geçmekle ve  geminin yürümesiyle  yerleştirilmiş olmayacağı gibi, (secde âyetinin yeri) bir rek'at içerisinde [ ı iki rek'atta tekrarlanmasıyla da değişmiş olmaz. (Öte yandan) bir i um su (içmek)le, iki lokma (yemek yemek)le, iki adım yürümekle, (bir ı) yaslanmakla, oturup kalkmakla, (secde âyetinin okunduğu yerde)   inmekle ve üzerinde namaz kıldığı hayvanın yürümesiyle de yer iştirilmiş olmaz.

Yerini değiştiren bir kimsenin, secde âyetini (yer değiştirmeksizin) ı mahalde okuyan birinden bu âyeti her duyuşunda secde etmesi ip olur. Aksine, bir mahalde farklı okuyuculardan secde âyeti duyan kimsenin mükerrer secde etmesi gerekmez.[2] Doğrusu da budur.

Diğer Bazı Hususlar

Bir sûreyi okuyup yalnızca secde âyetini bırakmak mekruh;[3] bunun i, (yani bir sûreden yalnızca secde âyetini okumak) ise mekruh İldir. Ancak bu âyete bir veya daha fazla âyet ilâve etmek menduptur.

(Öte yandan secde âyetine) hazırlıklı olmayanlarfı düşünerek) bu iti gizli okumak, (oturduğu yerde okuyanların) ayağa kalktıktan sonra de yapmaları, (secde âyetini) duyan kimse (secde ettiği zaman) bu | iti okuyup secde eden kimseden evvel başını kaldırmaması (da aynı | dlde) menduptur. (Bu bakımdan secde âyetini) okuyanın öne geçmesi,, yanların da saf bağlamaları (kendilerine) emrolunmaz, aksine nasıl | lunuyorlarsa o halde secde ederler.

Tilâvet Secdesinin Şartları

Tilâvet secdesinin sıhhatinin (doğru olabilmesinin) şartlaı l, iftitah tekbiri hariç, tıpkı namazın sıhhatinin şartlan gibidir.

Tilâvet Secdesinin Yapılışı

Tilâvet secdesi, iki tekbir ileki bunlar sünnettir- bir sec| iden ibarettir. (Tilâvet secdesinin) tekbirinde el kaldırılmaz, (b scde için) teşehhüde oturulmaz, selâm verilmez.

Şükür Secdesi

Şükür secdesi İmam A'zam'a göre mekruh olup herhangi bir îvabı yoktur, yapılmaması daha iyidir. Sahibeyn (İmam Yusuf ve tuhammed) ise şükür secdesinin bir kurbet (bir yakınlık) Lduğunu ve sevabı bulunduğunu söylemişlerdir.

Yapılışı

Şükür secdesi de tıpkı tilâvet secdesi gibi yapılır.

Belâ ve Sıkıntıları Savmak İçin Önemli Bir Husus[4]

İmam Nesefî, el-Kâft[5] adlı eserinde şöyle diyor:

"Kim bütün secde âyetlerini tek bir mecliste okur da her biri çin ayrı ayrı secde ederse; Allah Teâlâ, onun gözünde büyüttüğü nemli sıkıntılar(ı ve başındaki önemli belâları kaldırmaya yetişir pe bunlar)a kâfidir."

Geçmiş Konularla İlgili Sorular

Tilâvet secdesi nedir, kimlere vaciptir?

Tilâvet secdesinin hemen yapılması hangi hallerde vaciptir, hangi hallerde he-ı yapılması gerekmez. (Secde âyetindeki) secde kelimesini okumak, ne zaman :in tamamını okumak gibidir?

Kaç tane secde âyeti olduğunu söyleyiniz. Hac sûresinde secde âyeti bir tane /oksa iki tane midir, açıklayınız.

Tilâvet secdesinin sıhhatinin (doğru olabilmesinin) şartlan nedir? Teyemmümle ret secdesi yapılabilir mi? Tilâvet secdesinin rüknü nedir ve duydukları halde ken-rine tilâvet secdesi vacip olmayanlar kimlerdir?

İmam veya cemaat, secde âyetini bir başka imamdan veya namaz dışında ol nden duymaları halinde ne yaparlar?

Namazın rükûu veya secdesi, tilâvet secdesi yerine geçer mi? Tilâvet secdesi ine geçmeleri yönünden rükû ile secde arasında herhangi bir fark var mıdır?

İmam secde âyetini okuduktan sonra kendisine uyanlar ne yaparlar?

Namaz dışında secde âyeti okuyan kimse, secde âyetini bir de namaz İçinde ursa ne yapması gerekir? Hangi hallerde (mekân ve )meclis değiştirilmiş olur, hangî Herde olmaz? Meclisin değişmesi ne gibi sonuçlar doğurur. Tilâvet secdesinda| andup olan şey nedir ve tilâvet secdesi nasıl yapılır?

Kur'an okuyan kimsenin secde sûrelerinden birini okuyup yalnızca secde 'etini bırakması uygun olur mu? Bunu yapan kimse, diğer âyetleri okumayıp sadecede âyetini okuyan kimseyle aynı mı değerlendirilir? Secde âyetinin okunması âvet secdesinin yapılışında mendup olan şey nedir?

Şükür secdesi ve bunun mahiyeti nedir?