İSLAM ANSİKLOPEDİSİ



HAMAM

Yıkanmak maksadıyla yapılan yer ve bina, çok sıcak bir yer.

İslâm dini maddî ve ruhî temizliğin üzerinde titizlikle durmuştur. Bunun için namazda ve diğer bazı ibadetleri yapmakta bir tür maddî ve manevî temizlenme olan abdesti emretmiştir. Ayrıca dinimiz cünüplük, hayız ve nifâsın kesilmesi gibi hallerde de büyük temizlik olan guslü, yani bütün bedeni yıkamayı farz kılmıştır. Guslü gerektiren bir durum olmasa da temizlenmek için sık sık yıkanmak sünnettir. Yıkanmak, ya evde ya hamamlarda olur.

Birçok kimsenin bir anda yıkanabildiği toplu hamamlar Araplara İran ve diğer kültürlerden geçmiştir. Bunun için önceleri hamama girmeyi yasaklayan Hz. Peygamber (s.a.s) daha sonra bunun birçok faydası olduğunu öğrenince, tesettüre riayet kaydıyla, girmeye izin vermiştir. Bu konuda şöyle buyurur: "Yakında Acem (İran) toprağını fethedeceksiniz. Orada hamam denilen yapılar göreceksiniz. Erkeleriniz oraya izar (örtü)süz girmesin, kadınları da hastalık ve nifâs gibi özürler dışında oralara girmekten menedin" (Mansur Ali Nasıf et-Tâc, I-113) Bir başka hadislerinde de; "Sizden kim Allah'a ve ahiret gününe inanıyorsa hamama örtüsüz girmesin, hanımını (özürsüz, lüzumsuz yere) hamama göndermesin, içki bulunan sofraya oturmasın" (et-Tirmizî el-câmiü's-sahih, V,113 had. no 2801) buyurmuşlardır.

Bu hadislerden de anlaşılmaktadır ki hanımların zaruri ihtiyaç olmadan hamama girmeleri yasaklanmıştır. Gerek kadınların, gerekse erkeklerin hamama girdiklerinde setr-i avret (görünmesi haram olan yerleri örtme) ye dikkat etmeleri farzdır. Günümüzde bazı kimselerin yaptıkları gibi sereserpe yıkanmak, gösterilmesi haram yerlerini açmak kesinlikle yasaktır, haramdır. Hamamda başkalarının avret yerlerine bakmak da haramdır.

"Erkeklerin ve kadınların temizlenmek için kendilerine mahsus hamamlara gitmelerinde bir beis yoktur. Umumi bir ihtiyaçtan dolayı bu tecyiz edilmiştir. Elverir ki avret mahallerini örtsünler. Erkeklerin ve kadınları kendi aralarında peştemal tutmayarak açık bir şekilde yıkanmaları haramdır. Hatta bir kimse yalnız başına bir yerde yıkanacağı zamanda bile peştemal tutmalıdır. Edebe muvafık olan da budur. Tenha bir yerde peştemali sıkmak veya temizlik yapmak için az bir zaman peştemalsiz durmak caiz olabilir" (Ö. Nasûhi Bilmen Büyük İslam İlmihali, s. 458).

Hamamda avret ve ayaklar hariç vücudu tellağa ovdurmak caizdir. Ayaklan ovdurmak ekmek parası için çalışan o şahsın gururunu rencide edeceği için kerih görülmüştür. Hamamda Kur'ân okumak, namaz kılmak câiz değildir

Habil NAZLIGÜL