MÜNASAHAT  HAKKINDA   BÎR  MESELE. 2

MÜNASAHAT  HAKKINDA   BÎR  MESELE

Münasahat'la ilgili olarak Tablo 140'daki meseleyi ele alalım:

(Tablo 140)                .

Tabloda görüldüğü gibi bu meselede birden fazla ölen kişi bulun-' maktadır. Burada ölen kadının mirasçı olan dalı olmadığından koca tere­kenin yarısını alır. Anne 1/3 alır. Ölenin birden fazla olan kardeşleri ile amcası asabe-i bi'n-nefs'tirler ve onları hacbedecek kimse de yoktur. Bu nedenle geriye kalan kısmı onlar alırlar. Meselenin aslı 6'dır. Koca tere­kenin yarısını alır ki bu 3 pay eder. Anne 1/3 alır, bu da 2 pay eder. Geriye kalan 1 payı. da amca alır. Eğer miras taksim edilmeden önce koca ölür geride beş tane oğlu kalırsa bu, müstâkil bir mesele olarak ka­bul edilir. Bu meselenin aslı, çocukların sayısı olan 5rtir ve her çocuğa 1 pay verilir. Öien kocanın birinci meseledeki payı İle ikinci meseledeki payına bakıldığında -ki biri 3, diğeri 5'tir- aralarında tebayün olduğu gö­rülür. Bu durumda birinci meselenin aslı olan 6 ile ikinci meselenin aslı olan 5 çarpılır (6x5=30), çıkan sonuç iki meseleyi cemeden rakam olur. İşte bu birinci münasahat meselesidir. Burada anne 10 pay alır, bu da birinci meseledeki payı ile ikinci meselenin aslının çarpılmasıyla (2x5=10) elde edilir. Amca 5 pay alır, bu da birinci meseledeki payı ile ikinci me­selenin aslının çarpılmasıyla (1x5=5) elde edilir. Çocuklar da 15 pay alır, bu da onların ikinci meseledeki paylan ile ölenlerin payının çarpılma­sıyla (5x3=15) elde edilir. Sonra birinci ölünün varislerinden olan anne, tereke taksim edilmeden ölür ve arkasında bababir olan dört tane kardeş bırakırsa, bu müstâkil bir mesele olarak kabul edilir ve meselenin aslı ise bababir olan kardeşlerin sayısı olan 4 olur; her kardeşe 1 pay verilir. Üçüncü ölünün (anne) derleyici olan birinci meseledeki paylarıyla -ki 10 paydır- meselenin aslına -ki 4.'tür- bakıldığında mütevafık oldukları görü­lür, yani hem 10, hem de 4 ikiye bölünebilir. Bu durumda birinci derle­yici mesele, üçüncü ölünün meselesindeki  payların yansıyla çarpılır (30x2=60), çıkan sonuç ikinci münasahat meselesinin derleyici rakamı olur.  Amcanın  birinci  ölünün  meselesindeki payı  olan   10,  birinci derleyici rakamdan alacağı hisse 2 ile çarpılarak (5x2=10), elde edilir. Çocuklar ikinci ölünün meselesinde 30 pay alırlar, bu onların birinci der­leyici meseledeki paylan olan 15 ile 2 çarpılarak (15x2=30), elde edilir. Üçüncü ölünün meselesinde bababir olan kardeşler 20 pay alır. Bu da şundan kaynaklanmaktadır: Onların kendi meselelerinde aldıkları 4 pay, ikinci derleyici meseledeki Ölülerin payına muvafıktır. Bu durumda on­ların aldıkları 4 pay ile ölülerin payı .çarpılır (4x5=20), çıkan sonuç on­ların payı olur. Sonra birinci ölünün mirasçılarından olan amca vefat eder, geride on tane oğlunu bırakırsa bu, müstâkil bir mesele kabul edi­lir. Bu meselenin aslı, çocukların sayısı olan 10'dur; her çocuğa 1 pay verilir. İkinci münasahat meselesindeki dördüncü ölünün payları ile -ki 10'dur- onun meselesinin aslı arasındaki münasebete bakıldığında, ikisi­nin mütemasil oldukları görülür, öyleyse üçüncü derleyici münasahat meselesinin aslı, aynı zamanda ikinci derleyici meselenin aslıdır, yani her ikisi de 60'tır. Burada çocuklara ikinci ölünün meselesinden 30 pay veri­lir. Bu, onların daha önceki paylarının toplamıdır, herbirine 6 pay verilir. Bababir olan oğlanlara üçüncü ölünün meselesinde 20 pay verilir. Bu da önceki münasahattaki  paylarının toplamıdır,   herbirine 5 pay düşer. Oğlanlara dördüncü ölünün meselesinde, o meseledeki Ölülerin paylarının toplamı ile daha Önceki münasahat meselesindeki paylarının top­lamı verilir ki herbirine 2 pay düşer.