Fetva Konuları
KADER VE KAZA
24. Kader ve kazaya inanmak iman esası mıdır?
Kader ve kaza, iman esaslarından söz eden âyetlerde (Bakara, 2/177, 285; Nisa,
4/136) zikredilmemiştir. Ancak her şeyin Allah’ın takdirine bağlı bulunduğuna
işaret eden âyetlerin yanı sıra ilahî ilmin olmuş ve olacak tüm varlık ve
olayları kuşattığını belirten âyetlerde de bu esas vurgulanmıştır. Bu âyetlerin
bir kısmında Yüce Allah şöyle buyurmaktadır: “...O’nun katında her şey bir ölçü
(miktar) iledir.” (Ra‘d, 13/8); “...Her şeyi yaratıp ona bir nizam veren ve
mukadderatını tayin eden Allah, yüceler yücesidir.” (Furkan, 25/2); “De ki:
Allah’ın bizim için yazdığından başkası bize asla erişmez...” (Tevbe, 9/51)
Bu âyetlerden başka Allah’ın her şeyin yaratıcısı olduğunu, kulun tercihi ile
irtibatlı olarak dilediğini dalâlette bırakıp, dilediğini hidâyete erdirdiğini,
insanların ölümlerini O’nun takdir ettiğini bildiren âyetler de (bk. Zümer,
39/62; Sâffât, 37/96; A'râf, 7/178; Vâkıa, 56/60 vb.) kapsam açısından kâinatta
her şeyin belli bir kadere bağlı bulunduğu, bunun da Allah Teala tarafından
belirlendiği sonucunu ortaya çıkarmaktadır. Hz. Peygamber (s.a.s.) de “Cibrîl
hadisi” diye bilinen hadiste, kaderi, iman edilmesi gereken şeyler arasında
saymıştır. Bu hadise göre Cebrâil (a.s.), peygamberimize, “İman nedir?” diye
sormuş, o da, “Allah’a, meleklerine, kitaplarına, peygamberlerine, ahiret
gününe, hayır ve şerriyle kadere inanmandir.” (bk. Müslim, Îmân, 1; Ebû Dâvûd,
Sünnet, 15; İbn Mâce, Mukaddime, 9) cevabını vermiştir.
Ehli sünnet âlimleri belirtilen âyetler ve Hz. Peygamber’in hadisleri
çerçevesinde kader ve kazaya inanmayı iman esaslarından saymışlardır.
|