Fetva Konuları
HASTA NAMAZI
325. Îmâ ile namaz nasıl kılınır? Gözle îmâ ederek namaz kılına bilir mi?
Dinimizde sorumluluklar kulun gücüne göre belirlenmiş, gücü aşan durumlar için
kolaylaştırma esası getirilmiştir. Hastalık da bu kolaylaştırma sebepleri
arasında yer almaktadır. Hz. Peygamber (s.a.s.), “Namazı ayakta kıl, güç
yetiremezsen oturarak kıl, buna da güç yetiremezsen yan üzere yaslanarak kıl.” (Buhârî,
Taksîru’ssalât, 19) buyurmuşlardır.
Rükû veya secde etmeye gücü yetmeyen kimse îmâ ile namaz kılar. Îmâ, rükû ve
secde yerine başla işaret etmek demektir. Îmâ ile namaz kılan kişi rükû için
başını biraz eğer, secde için ise rükûdan biraz daha fazla eğer. Secdede başını
yere koyamayan kimsenin, bir şeyi başına kaldırarak ona secde etmesi caiz
değildir. Bir kişi ayakta durmaya gücü yettiği hâlde, rükû ve secdeye gücü
yetmiyorsa, ayakta veya oturarak îmâ edebilir; ancak oturarak îmâ etmesi daha
uygundur (Merğînânî, eiHidâye, ıı, 8387). Rükû veya secde etmeye gücü yetmeyen
kişi, rahatsızlığı sebebiyle ayaklarını yana veya kıbleye uzatarak da olsa yere
oturamıyorsa, ayakta veya tabure, sandalye, sedir vb. yerlere oturarak namazını
îmâ ile kılabilir. Oturmaya da gücü yetmeyen kişi, sırt üstü yatarak veya yana
yaslanarak îmâ eder.
Hanefîlere göre îmâ mutlaka baş ile yapılmalıdır. Başı ile îmâ etmeye gücü
yetmeyen kimse namazını kazaya bırakır; gözleri, kaşları veya kalbiyle îmâ
ederek namaz kılamaz (Merğînânî, elHidâye, ıı, 8385; Mevsılî, ellhtiyâr, ı,
260).
Hanefîlerden Züfer’e ve Şafii mezhebine göre ise başıyla îma etmeye gücü
yetmeyen kimse gözüyle îma ederek namazlarını kılar. Gözle de îmaya gücü
yetmezse kalbiyle namazlarını kılar. Yani kalben kendisini namazda hayal eder ve
okuması gereken duaları okur. Daha sonra bu şekilde kıldığı namazları kaza
etmesi de gerekmez. Ancak daha sonra ayakta kılabilecek şekilde sağlığına
kavuşursa kalp ve göz ile kıldığı namazları iade etmesi müstehap olur (Serahsî,
elMebsût, ı, 217; Mevsılî, ellhtiyâr, ı, 260; Remlî, Nihayetu’lMuhtaç, ı,
468470).
Ancak göz veya kalp ile îmaya gücü yeten kimse, Allah ile irtibatını koparmamak
için namaz kılmak isterse bu son görüşle amel edebilir.
|