Fetva Konuları
ZEKÂT ve SADAKAİ FITIR
SADAKA-İ FITIR
451. Fıtır sadakası nedir ve ne zaman verilir?
Halk arasında fitre diye bilinen fıtır sadakası (sadakai fıtır); insan olarak
yaratılmanın ve Ramazan orucunu tutup bayrama ulaşmanın bir şükrü olarak; dinen
zengin olup Ramazan ayının sonuna yetişen müslü manın, belirli kimselere vermesi
vacip olan bir sadakadır (Nevevî, elMecmû’, VI, 103105). Vacip oluşu, sünnetle
sabittir (Buhârî, Zekât, 7078; Müslim, Zekât, 1216; Ebû Dâvûd, Zekât, 18; İbn
Mâce, Zekât, 21).
Kişi, kendisinin ve küçük çocuklarının fitrelerini vermekle yükümlüdür. Hz.
Peygamber, kölehür, büyükküçük, kadınerkek her müslü mana fitrenin gerektiğini
ifade etmiştir (Ebû Dâvûd, Zekât, 20).
Fıtır sadakasının vacip olma zamanı Ramazan bayramının birinci günü olmakla
birlikte, bayramdan önce de verilebilir. Hatta bu daha faziletlidir. Bununla
birlikte, bayram günü veya daha sonra da verilebilir. Ancak, bayram namazından
önce verilmesi müstehap kabul edilmiştir.
Şâfiî mezhebinde ise; fitreyi, meşru bir mazeret bulunmadıkça bayramın birinci
gününün gün batımından sonraya bırakmak haramdır. Fitreyi Ramazan’ın ilk
günlerinde vermek de caizdir (Nevevî, elMecmû’, VI, 128).
Fitrenin hedefi, bir fakirin içinde yaşadığı toplumun hayat standardına göre bir
günlük yiyeceğinin karşılanması, böylece bayram sevincine iştirak etmesine
katkıda bulunmaktır.
Günümüzde fıtır sadakası miktarının belirlenmesinde, kişinin bir günlük (iki
öğün) normal gıda ihtiyacını karşılayacak miktarın ölçü alınması daha uygundur.
Kişi dinen zengin sayılanlara, usûlüne (anne, baba, dedeler ve nineler), fürûuna
(çocuk ve torunlar) ve eşine fıtır sadakası veremez. Fitreler bir fakire
verilebileceği gibi, birkaç fakire de dağıtılabilir (Merğînânî, elHidâye, II,
224). Ancak bir kişiye verilen miktar bir fitreden az olmamalıdır.
|