Fetva Konuları
KURBAN
KURBANLIK HAYVANLA
İLGİLİ KUSURLAR
704. Sığırların iki yaşına gelmeden kurban edilmesi caiz olur mu?
Kurbanlık hayvanların yaş sınırı, Hz. Peygamber’in sünneti ile tespit ve tayin
edilmiştir (Ebû Dâvûd, Dahâyâ, 5; Nesâî, Dahâyâ, 13; İbn Mâce, Edâhî, 7). Buna
göre kamerî yıl esasına uygun olarak, devede 5; sığır ve mandada 2; koyun ve
keçide ise 1 yaşını doldurma şartı aranır. Bunun yanında, 6 ayını tamamlayan
koyun, bir yaşını doldurmuş gibi gösterişli olması hâlinde kurban edilebilir.
Koyunlardaki bu istisna bizzat Hz. Peygamber (s.a.s.) tarafından şöyle
buyurularak yapılmıştır: “Yıllanmış (kurbanlık yaşını tamamlamış) hayvanlardan
kurban kesin. Eğer bulmakta zorluk çekerseniz bir ceze’a (Altı ayını doldurmuş
gösterişli kuzu) kesin.” (Müslim, Edâhî, 13)
Bu istisnanın hadiste ifade edildiği şekilde sadece koyunlara mahsus olduğu
konusunda İslam âlimlerinin büyük çoğunluğu görüş birliği içindedirler. Evzâî
gibi bazı âlimler ise bu hükmün keçi, sığır ve deve cinsi için de söz konusu
olduğunu belirtmiştir (Nevevî, Şerhu Müslim, Xİİİ, 117118).
Günümüzde Evzâî’nin görüşüne uygun olarak bu hükmün başka hayvanlar için de
geçerli olabileceğini savunanlar olsa da bu görüşün kuvvetli bir delili yoktur.
Çünkü kurban kesmek bir ibadettir. İbadetlerde ise akıl/ictihad değil, nakil/nass
esastır. Hakkında açık delil bulunan meselelerde akıl yürütmek söz konusu
değildir (Kâsânî, Bedâi‘, V, 69; İbn Âbidîn, Reddü’lmuhtâr, İX, 465466). Nitekim
bir yaşına varmamış ama yetişkin olan oğlağını kurban etmek isteyen bir kimseye
Hz. Peygamber, “Bu sadece sana mahsustur. Senden sonra başkası için yeterli
olmaz.” (Buhârî, Edâhî, 8) buyurmuştur.
Bu itibarla, gelişmiş olmakla birlikte şart koşulan yaşı doldurmayan
hayvanların, koyun örneğine kıyas edilerek kurban edilebileceği şeklindeki bir
yaklaşım isabetli görülmemektedir.
|