Fetva Konuları
HELALLER VE HARAMLAR
YİYECEK
988. Eti yenilipyenilmeyen hayvanların tespiti neye göre yapılmıştır?
İslam, insanı maddî ve manevî her türlü zarardan korumak için birtakım kurallar
koymuş ve insana zarar verebilecek pis ve iğrenç olan her şeyi (habâis)
yasaklamış; temiz, güzel ve faydalı olanı da (tayyibât) helâl kılmıştır (Bakara,
2/168, 173; A’raf 7/157).
Kur’an ve sünnette etleri yenilmeyen hayvanlarla ilgili bir liste verme yönüne
gidilmemiş, domuz gibi ismi belirtilenler yanında bazı hayvanlar için de belli
ilke ve ölçüler konulmakla yetinilmiştir. Ayrıca sağlığa zararlı maddelerin
tüketilmemesi İslam’ın genel ilkelerinden kabul edilmiştir. Hz. Peygamber’in
(s.as.) sünneti, Kur’anı Kerim’deki yasaklamaları teyit eden ifadelerin yanı
sıra, “necis ve iğrenç” yiyeceklerin özelliklerine ilişkin detaylı açıklamaları
da içermektedir. Mesela Hz. Peygamber (s.a.s.), yırtıcı hayvanların (parçalayıcı
uzun ve sivri dişleri olan hayvanlar) ve yırtıcı kuşların (pençesi ile avını
parçalayan kuşlar) etlerinin yenmeyeceğini özellikle belirtmiştir. Bununla
birlikte Resûlullah’tan (s.a.s.), bazı hayvanların etlerinin yenilmesine dair
hükümleri ihtiva eden başka hadisler de rivayet edilmiştir (Müslim, Sayd, 15,16;
Ebû Dâvud, Et’ime, 32).
İslam âlimleri, belirtilen amaç ve ilkeler ışığında ictihad ederek hangi
hayvanların etinin helâl veya haram olduğunu tek tek ya da gruplandırarak
belirlemeye çalışmışlardır. Bu belirlemelerde, bazı hadislerin sıhhati
konusundaki farklı değerlendirmelerin ve yorumların yanı sıra, insan tabiatının,
örfün, mahallî alışkanlıkların ve söz konusu ilkeleri somut olaylara
uygulamadaki değerlendirme farklılıklarının etkili olduğu bir gerçektir.
|