KORKULU VAKİTLERDE NAMAZ. 2

Korku Şiddetini Artırdığında : 2

Korkunun Şiddet Nisbeti Nedir?. 2

İmam Seferi, Ordu Eyleşik Olursa : 3

Namaz Kılarken Savaşılır Mı?. 3

Korku Namazında Yanılma : 3

Savaşta At Üstünde Namaz Kılınır Mı?. 3

İnip Namaz Kılma İmkânı Olan: 3

Korku Namazı Kılınırken Düşman Geri Çekilirse : 3

Korku Namazı Cemaatle Kılınırken İmamın Arkasından Hiç Aynlmıyan Olursa : 4

Tehlike Söz Konusu Olmadığında Namaz Kılarlarken : 4

Korku Namazı Cuma Ve Bayramda Uygulanır Mı?. 4

KORKULU VAKİTLERDE NAMAZ

 

İslâm fıkhında buna Salât-İ Havf = Korku Namazı denilmiş­tir. Daha çok savaş günlerinde söz konusudur.

İslâm, mü'minlere namazı bir bakıma mânevi bir silah olarak sunmuş ,en tehlikeli anlarda bile bu silaha sarılmayı emretmiştir. Tarih boyunca maddi silahla mânevi silah bir araya getirilip kulla­nıldığında düşmana karşı üstünlük sağlanmıştır. Şam dolaylarında Bizans ile savaşan 39.000 kişilik İslâm ordusu, başkumandan Halid bin Velid (R.A.)'in arkasında saf bağlayıp namaz kıldığında Bizans'­ın ünlü kumandanı Yuhanna'nın rengi değişmişti. Bir ara kendini alamıyarak şu sözleri ağzından ister istemez çıkarmış ve kendi ku­mandanlarının moralini bile bozmuştu : «Bu kadar disiplinli ve ku­mandana bağlı olan aynı zamanda Yaradan'm huzurunda kulluk görevini yerine getiren bir orduyu yenmemiz çok zor!»

Namaz insan ruhunun günlük gıdasıdır. Bu bakımdan en tehli­keli günlerde bile terkine pek cevaz verilmemiştir. Mücahitlerin Al­lah (C.C.) huzurunda durması, her bakımdan moral yükseltici ve güç kazandırıcıdır. Bunun için İbn-Mes'ud (R.A.) diyor ki :

«Resûlüllah (A.S.) Efendimiz savaş günlerinin tehlikeli dönem­lerinde bile namazı terketmedi. Orduyu ikiye ayırıp, yani iki büyük saf haline sokup onlara şöyle namaz kıldırdı : Bir saf düşmana kar­şı dururken diğer saf Peygambere uyup namaza durdu. Fatiha ve zamm-i sure okuyup rükû' ve secdeleri yaptıktan sonra o saf ayrılıp düşmana karşı durdu, daha önce düşmana karşı duran saf gelip Pey­gambere uydu. Fatiha ile zamm-i sure okuyup rükû ve secdeleri ye­rine getirdi, teşehhüde oturdu. Selâm verdikten sonra   o saf selâm vermeden kaıkıp düşmana karşı durdu, öteki saf gelip kalan bir rek'-ati yalnız başlarına Mraatsiz olarak kıldı, teşehhüde oturdu, ielâm verdikten sonra kalkıp düşmana karşı durdu. Bu kez öteki saf gelip kalan bir rek'ati yalnız başlarına kıldı, teşehhüde oturduktan sonra selâm verdi ve böylece namazı tamamlamış oldular.»[1]

Abdullah bin Ömer (R.A.) de buna yakın bir tarifte bulunmuş vö «Tehlike çok büyük olur, umulmadık bir olay meydana gelmesi düşünülürse, o takdirde ayakta veya at üstünde kıbleye yönelerek namaz kılarlar.» demiştir.

Siyer sahiplerinin ciddi araştırma ve   tesbitine göre, Resûlüllah (A.S.) Efendimiz şu dört yerde Korku Namazı kılmıştır : Zatür-Rika' - Batn-i Nahıl - Usfan - Zi Kared... Fukaha bunun on yerde ol duğunu söylemişse de tesbiti mümkün olmamıştır.

Şafİîler, Korku Namazını dört türlü olarak tesbit etmişlerdir. Ya­ni Resûlüllah (A.S.) Efendimizin her bir yerde düşmanın durumuna, kıble cihetine göre vaziyet alıp kıldırdığı, her dört türlünün de üm­met için caiz olduğunu belirtmişlerdir.[2]

O haid bu husustaki sahih rivayetlerden kesinlikle anlıyoruz ki, Korku Namazı Resûlüllah zamanında kılınmıştır. Aksini iddia eden çıkmamıştır. Ancak bu namaz sırf Peygamber ve Ashabına ve o günkü savaş durumuna has bir ibâdet miydi, yoksa ümmeti hak­kında da meşru'mudur? İmam Ebû Hanîfe ile İmam Muhammed'e göre, bu namaz ümmet için de meşru1 olarak devam edegelmiştir. Sahih olan da budur.[3]

 

Korku Şiddetini Artırdığında :

 

Savaşta korku ve endişe baş gösterip şiddetini artırdığında imam vakit çıkmadan orduyu iki büyük guruba ayırır. Bir gurup düşmana karşı durur, diğeri imamın arkasında saf bağlar. Bunlara vakit farzım tamam kıldırdıktan sonra. Başka bir kimseyi diğer gu­ruba imamlık yapmak üzere görevlendirir. Seferi durumda iseler sadece iki rek'at kılarlar. İkinci grup ta imamla birlikte vakit nama­zının farzını tam olarak kılar. Yani seferi iseler iki rek'at, eyleşik iseler dört rek'ati tamamlarlar. İkinci grup namaz kılmaya başlama­dan namazım tamamlayan birinci gurup düşmana karşı durur.

Ama ordunun hepsi aynı imam arkasında namaz kılmak isti­yorsa, o takdirde imam Önce birinci guruba bir rek'at kıldırır, onlar selâm vermeden ayrılıp düşmana karşı dururken diğer gurup gelip imama uyar ve onunla birlikte bir rek'at kılar. İmam selâm verdi­ğinde onlar selâm vermezler, kalkıp düşmana karşı dururlar ve di­ğer gurup gelip kendi başlarına kalan bir rek'ati kıraatsiz olarak kı­lar, teşehhüde oturup selâm verir ve kalkıp düşmana karşı durur. Diğer gurup gelip kalan bir rek'ati kendi başlarına kıraatsiz olarak .alıp tamamlarlar. Eyleşik halde iseler, îmam belirtilen ölçüde her guruba iki rek'at, kıldırır. [4]

 

Korkunun Şiddet Nisbeti Nedir?

 

Müctehid imamlar bunu, düşman ile karşı karşıya gelip birbir­lerini görecek kadarla açıklamışlardır.[5]

Bir karartı veya toz görürler de onu düşman sanarak belirtilen şekiide Korku Namazı kılmaya başlarlar, az sonra düşman olmadığı anlaşılırsa, yeniden normal vakitlerdeki gibi namaz kılmaları gere­kir. Namazı bitirdikten sonra düşman olmadığı anlaşılırsa, çoğuna göre iadesi gerekmez. [6]İstihsanen iade edilir, diyenler olmuştur. İmamın namazı ise her iki şekilde de caizdir. Çünkü imam bir tara­fa ayrılmadan iki veya dört rek'at kılmıştır.[7]

 

İmam Seferi, Ordu Eyleşik Olursa :

 

İmam seferi, ordu ise eyleşik olursa, bu durumda yine ordu iki guruba ayrılır, bir gurup düşmana karşı dururken diğeri imama uyup bir rekat kıldıktan sonra ayrılıp düşmana karşı durur, diğeri gelip imama uyar, onlarda bir rek'at kıldıktan sonra ayrılırken imam namazını tamamlamış olur. Diğer gurup gelip üç rek'ati kıraatsiz olarak kendi başlarına kılıp tamamlarlar. Çünkü onlar müdriktirler. Bunlar kalkıp düşmana karşı durur, bu kez diğer gurup gelip birin­ci rek'atini Fatiha ve Zamm-ı Sûre ile üçüncü ve dördüncü rek'atleri sadece Fatiha ile kendi başlarına kılıp tamamlarlar.[8]

Akşam Namazında İse :

Akşam namazında ise imam birinci guruba iki rek'ati, ikinci gu­ruba bir ruk'ari kıldırır. Bunun aksini yapacak olursa, namaz bozu­lur.

Korkulu Vakitlerde Korku Namazı Kılınırken    tehlike kendini hissettirdiğinde namazda yürümek caizdir.[9]

 

Namaz Kılarken Savaşılır Mı?

 

Müctehid imamların çoğuna göre, namaz kılınırken savaşılmaz, aksi halde namaz bozulur. Çünkü savaş, namazla ilgili amellerden değildir. Bunun gibi denizde yüzerken veya yürürken namaz kılın­maz. Diğer mezheplerde buna cevaz verenler olmuştur. Düşmandan kaçarken namaz vakti daralacak olursa, Hanefîlere göre, namazı ge­ciktirir. Diğer müctehidlere göre, bu vaziyette hem kaçar, hem na­mazını kılar. [10]

 

Korku Namazında Yanılma :

 

Korku namazında   yanılan kimsenin namaz   sonunda yanılma ,   secdesi yapması vâcibdir.[11]

 

Savaşta At Üstünde Namaz Kılınır Mı?

 

Yaya konusunda müctehid imamların farklı görüşleri olmuştu. At üstünde ise Hanefi    imamları da ittifakla namaz kılmanın caiz " olduğunu söylemişlerdir. Korku şiddetini artırdığında süvariler namaz geçmesin diye hangi cihete yönelik bulunurlarsa bulunsunlar baş işaretiyle namazı, kılarlar. Tabii bu durumda cemaatle    kılma söz konuşa değildir. [12]Ancak imamla kendisine uyan kimse aynı hayvan üstünde bulunuyorsa, o takdirde ikisinin cemaat olmasında ;    bir sakınca yoktur.

At üzerinde baş işaretiyle namaz kıldıktan sonra şiddet durur, normal hayata dönülürse, yine de kılman namazı iadeye gerek yok­tur. Yaya kimse korkulu anlarda rükû' ve secde yapmaya güç geti-remiyorsa, o takdirde baş işaretiyle namazı kılar.

At üstündeki kişi, düşman tarafından takip ediliyor veya kova­lanıyorsa, o takdirde namaz, kılmaz, kazaya bırakır. Ama kendisi düşmanı kovalıyorsa o takdirde namaz kılmasında bir salanca yok­tur.[13]

 

İnip Namaz Kılma İmkânı Olan:

 

Korkulu zamanlarda attan inip yerde namaz kılma imkânı mevcut olduğu halde öyle yapmayıp at üstünde namaz kılan kimsenin bu namazıt caiz değildir, iade emesi gerekir.[14]

 

Korku Namazı Kılınırken Düşman Geri Çekilirse :

 

Korku namazı cemaatle kılınırken düşman savaş alanım veya mevzilendiği yeri bırakıp geri çekilir de müslümanlar kendilerinde güvence hissederlerse, o takdirde başlanılan namaz artık korku na-,nazı şeklinde değil, normal zamanlarda cemaatle kılınan şekilde tamamlanır.

Düşman çekildikten sonra namaz kılmakta olan müslünıanlar-dan biri yüzünü kıbleden çevirecek olursa, namazı bozulur. Ama düşman çekilmeden böyle yaparsa, namazı bozulmaz.[15]

 

Korku Namazı Cemaatle Kılınırken İmamın Arkasından Hiç Aynlmıyan Olursa :

 

İmam Muhammed CR.A.İ Ez-Ziyadat adlı eserinde diyor ki :

«İmam düşman korkusunun mevcut olduğu sırada cemaate öğ­le namazını kıldırırken, cemaat eyleşik sayıldığı için birinci gurup­la iki rek'at kıldıktan sonra onlar düşmana karşı durmak üzere ay­rıldığında aralarından biri ayrılrnayıp gelen ikinci gurupla birlikte namazını tamamlarsa, namazı bozulmuş sayılmaz, ama müstehab olmayan bir fiilde bulunmuş olur. Üçüncü rek'ati kıldıktan veya dör­düncü rek'atı kılıp imam henüz teşehhüde oturmadan önce o böyle yapmasının doğru olmadığını hatırlıyarak ayrılıp düşmana karşı durursa, yine de namaz bozulmaz. Dördüncü rek'atin sonunda imamla birlikte teşehhüd miktarı oturduktan sonra henüz selâm vermeden hatırlar da aynlırsa, yine namazı tamamdır. [16]

 

Tehlike Söz Konusu Olmadığında Namaz Kılarlarken :

 

Tehlike söz konusu olmadığında imam öğle namazım kıldırır­ken düşman gelecek olursa, cemaat derhal ikiye ayrılır, iki rek'at kılan gurup ayrılıp düşmana karşı durur. Bu durumda namazları sahih sayılır. Ama bir rek'at kıldıktan sonra ayrılırlarsa ve kendi­leri de eyleşik iseler, o takdirde namazları bozulur.[17]

 

Korku Namazı Cuma Ve Bayramda Uygulanır Mı?

 

Korku namazı gerektiğinde cuma ve bayram namazlarında da uygulanır.[18]