Kur'an-I Kerimi Tanıyalım                   

Yirmi Birinci Cüzün Özeti

1. Yirmi Birinci cüzde Ankebut Sûresinin devamı, Rum, Lokman ve Secde Sûrelerinin tamamı ve Ahzab Sûresinin bir bölümü gelir.

Ankebut Sûresi

2. 46-57 ayetler arasında ehli kitap ile mücadele ederken en güzel metotlarla mücadele etmek gerektiği, Kuran’ın peygamber efendimizin okuma yazma bilmediği, şayet bilseydi insanların onu bu kitabı yazdığını düşünecekleri anlatılır. Müşriklerin azabı alelacele istedikleri, azap geldiği zaman onları her taraftan kuşatacağı ve herkesin ölümü tadacağı anlatılır.

3. 58-69 ayetler arasında şu ayetler geçer:

وَالَّذٖينَ اٰمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَنُبَوِّئَنَّهُمْ مِنَ الْجَنَّةِ غُرَفاً تَجْرٖي مِنْ تَحْتِهَا الْاَنْهَارُ خَالِدٖينَ فٖيهَاؕ نِعْمَ اَجْرُ الْعَامِلٖينَࣗ

 İman edenler ve salih amel işleyenler cennete girecek,

وَكَاَيِّنْ مِنْ دَٓابَّةٍ لَا تَحْمِلُ رِزْقَهَاࣗ اَللّٰهُ يَرْزُقُهَا وَاِيَّاكُمْؗ وَهُوَ السَّمٖيعُ الْعَلٖيمُ

Tüm canlıların rızkı Allah’a aittir,

وَلَئِنْ سَاَلْتَهُمْ مَنْ خَلَقَ السَّمٰوَاتِ وَالْاَرْضَ وَسَخَّرَ الشَّمْسَ وَالْقَمَرَ لَيَقُولُنَّ اللّٰهُۚ فَاَنّٰى يُؤْفَكُونَ

Müşrikler gökleri ve yeri yaratanın Allah olduğunu biliyor, buna rağmen ona şirk koşarlar,

وَمَا هٰذِهِ الْحَيٰوةُ الدُّنْيَٓا اِلَّا لَهْوٌ وَلَعِبٌؕ وَاِنَّ الدَّارَ الْاٰخِرَةَ لَهِيَ الْحَيَوَانُۘ لَوْ كَانُوا يَعْلَمُونَ

 Dünya hayatı bir oyun ve eğlencedir.

وَالَّذٖينَ جَاهَدُوا فٖينَا لَنَهْدِيَنَّهُمْ سُبُلَنَاؕ وَاِنَّ اللّٰهَ لَمَعَ الْمُحْسِنٖينَ

Bizim uğrumuzda mücadele edenleri yollarımıza ileteceğiz, ayetiyle de Ankebut Sûresi biter.

Rum Sûresi

Mekke döneminde inmiştir. 60 âyettir. Sûre, adını ikinci âyette geçen “er-Rûm” kelimesinden almıştır.

Sûreye, Ehl-i kitap olan Bizanslılar’ın ateşperest olan İranlılar’a –daha önce mağlûp olmuşken bir süre sonra– galip gelecekleri ve müslümanların sevinecekleri bildirilerek başlanmakta; geçmişteki inkârcı toplumların durumlarından ibret alınması öğütlenmekte; yüce Allah’ın varlığı, birliği, kudreti ve evrendeki mutlak egemenliğinin kanıtları, insan fıtratının önemi ve insanların yapıp ettikleri yüzünden ortaya çıkan olumsuzluklar üzerinde durulmakta; kıyamet günü inkârcıların karşılaşacakları bazı hallere değinilip Hz. Peygamber’in şahsında bütün müminlerden, tevhid inancına bağlı kalarak, âhiret hayatına hazırlığı ihmal etmeden, darlıkta da bollukta da Allah’a olan saygı ve itaatlerini devam ettirmeleri ve inançsızların tutumlarından etkilenmemeleri istenmektedir.

4. 1-7 ayetler arasında Roma ve Pers imparatorluğu arasında bir savaşın olacağını ve bu savaşta Roma’nın Perslileri yeneceğiz anlatılır.

5. 8-19 ayetler arasında tefekkür etmenin önemi, göklerin ve yerin boşuna yaratılmadığı, helak olan tarihi yerleri ibretle seyretmek, kıyamet koptuktan sonra putların kimseye şefaat etmeyeceği ve her canlı ve cansızın Allah’ı tesbih ettiği anlatılır.

6. 20-27 ayetler arasında Allah teâlânın varlığının delilleri anlatılır. Buna göre: insanın topraktan yaratılması, insanların çift yaratılmış olması, göklerin ve yerin yaratılması, renklerin ve dillerin de Allah’ın birer mucizeleri olduğu, gece ve gündüzün yaratılması, şimşek ve yıldırım, yağmur ve göğün direksiz bir şekilde havada asılı olması gibi tabiata dair delillerin hepsi Allah’ın varlığına işaret eder.

7. 28-39 ayetler arasında zalimlerin kendi hevalarına göre hareket ettikleri, Allah’ın insanı İslam fıtratı üzerine yarattığı, insana bir musibet gelince Allah’a yalvarıp yakardığı, nimet gelince de şirke düştüğü anlatılır. Ayrıca herkesin hakkını vermek gerektiği, faizin bereket getirmediğini, insanlar arasında mal çokluğu olsa da Allah katında faizin değersiz olduğu, zekatın ise mala bereket katacağı anlatılır.

8. 40-60 ayetler arasında kısaca şu ayetler geçer.

ظَهَرَ الْفَسَادُ فِي الْبَرِّ وَالْبَحْرِ بِمَا كَسَبَتْ اَيْدِي النَّاسِ لِيُذٖيقَهُمْ بَعْضَ الَّذٖي عَمِلُوا لَعَلَّهُمْ يَرْجِعُونَ

 Karada ve denizde düzen insan yüzünden bozuldu.

قُلْ سٖيرُوا فِي الْاَرْضِ فَانْظُرُوا كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الَّذٖينَ مِنْ قَبْلُؕ كَانَ اَكْثَرُهُمْ مُشْرِكٖينَ

Zalimlerin akibetini görmek için tarihi ziyaretler yapın.

وَمِنْ اٰيَاتِهٖٓ اَنْ يُرْسِلَ الرِّيَاحَ مُبَشِّرَاتٍ وَلِيُذٖيقَكُمْ مِنْ رَحْمَتِهٖ وَلِتَجْرِيَ الْفُلْكُ بِاَمْرِهٖ وَلِتَبْتَغُوا مِنْ فَضْلِهٖ وَلَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ

Rüzgar Allah’ın emriyle eser.

اَللّٰهُ الَّذٖي خَلَقَكُمْ مِنْ ضَعْفٍ ثُمَّ جَعَلَ مِنْ بَعْدِ ضَعْفٍ قُوَّةً ثُمَّ جَعَلَ مِنْ بَعْدِ قُوَّةٍ ضَعْفاً وَشَيْبَةًؕ يَخْلُقُ مَا يَشَٓاءُۚ وَهُوَ الْعَلٖيمُ الْقَدٖيرُ

İnsan önce zayıf yaratılmış. Sonra aşama aşama güçlenmiştir. Kıyamet günü zalimlerin mazeretleri kabul edilmeyecektir.

فَاصْبِرْ اِنَّ وَعْدَ اللّٰهِ حَقٌّ وَلَا يَسْتَخِفَّنَّكَ الَّذٖينَ لَا يُوقِنُونَ

Sabret! Allah’ın vaadi haktır, ayetiyle de Sûre biter.

Lokman Sûresi

Mekke döneminde inmiştir. 34 âyettir. Sûre, adını 12. ve 13. âyetlerde anılan Hz. Lokmân’dan almıştır.

Konusu Lokmân’ın oğluna öğütlerini içeren âyetlerde özetlenen şirk inancının yasaklanması, ana babaya saygı gösterip meşrû buyruklarına uyma, sorumluluk duygusu, iyilik için çalışma, sabır, tevazu gibi dinî ve ahlâkî ödevlerdir. Daha sonra putperestleri şirkten vazgeçirmeyi ve onlara kurtuluş yolunu göstermeyi amaçlayan bilgiler, kanıtlar ve uyarılara yer verilmiştir

9. 1-11 ayetler arasında Kuran’ın Allah tarafından Muhsinler için bir rahmet ve hidayet kitabı olsun diye indirildiği, bazı insanların boş sözleri satın aldıkları, Allah teâlânın gökleri direksiz bir şekilde havada yarattığı anlatılır.

10. 12-19 ayetler arasında Lokman’ın oğluna yaptığı nasihatler yer alır. Bu nasihatlerin bazıları şunlardır: Oğlum, Allah’a şirk koşma! Anne babana itaat et! Onlarla iyi geçin! Hangi ameli nerede yaparsan yap Allah’a ulaşır. Namazını kıl, iyiliği emret ve kötü işlerden de alıkoy! Bundan dolayı başına gelenlere de sabret! İnsanları küçümseme! Kibirli yürüme! Yürüyüşünde mutedil ol ve sesini de yükseltme!

11. 20-34 ayetler arasında şu ayetler kısaca geçer. Göklerde ve yerde ne varsa hepsi insanın hizmetine sunulmuştur. Kafirlerin kafir olması seni üzmesin. Eğer ağaçlar kalem olsa denizler de mürekkep olsa yine Allah’ın sözlerini yazmakla bitiremez. Tüm insanları yaratmak ya da diriltmek tek bir kişiyi yaratmak ile aynıdır. Hiçbir baba evladına fayda veremez. Hiçbir evlat da babasına fayda veremez.

اِنَّ اللّٰهَ عِنْدَهُ عِلْمُ السَّاعَةِۚ وَيُنَزِّلُ الْغَيْثَۚ وَيَعْلَمُ مَا فِي الْاَرْحَامِؕ وَمَا تَدْرٖي نَفْسٌ مَاذَا تَكْسِبُ غَداًؕ وَمَا تَدْرٖي نَفْسٌ بِاَيِّ اَرْضٍ تَمُوتُ ؕ اِنَّ اللّٰهَ عَلٖيمٌ خَبٖيرٌ

“Kıyamet saati hakkındaki bilgi yalnız Allah’ın katındadır; O, yağmuru yağdırmakta; rahimlerdekini bilmektedir. Hiç kimse yarın ne elde edeceğini bilemez; hiç kimse nerede öleceğini bilemez; ama Allah her şeyi bilir, her şeyden haberdardır.”

Secde Sûresi

Mekke döneminde inmiştir. 30 âyettir. Sûre, adını mü’minlerin Allah’a secde etmelerinden bahseden 15. âyetten almıştır.

 Önceki sûrenin (Lokmân) sonunda Allah’ın birliğinin delillerine ve dünya hayatından sonra gelecek âhiret gerçeğine değinilmişti. Bu sûreye de peygamberlere ve onların getirdiklerine iman konusuyla başlanmıştır. Başta olduğu gibi sonda da ilâhî kudretin delilleri üzerinde düşünme çağrısına temel teşkil eden örnekler verilmiştir. Öldükten sonra dirilmenin gerçek olduğuna dikkat çekilen sûrede hakiki müminlerin özellikleri ve kavuşacakları nimetlerle inkârcılıkta ısrar edenlerin karşılaşacakları cezalar üzerinde durulmuştur.

Hz. Peygamber’in geceleri Secde ve Mülk sûrelerini okumadan uyumadığına dair rivayetler bulunmaktadır (Dârimî, “Fezâilü’l-Kur’ân”, 19).

12. 1-11 ayetler arasında Kuran’ın Allah tarafından indirilmiş olduğu, Allah’ın gökleri ve yeri altı günde/evrede yarattığı, tüm işleri Allah’ın emriyle gerçekleştiği, insanı topraktan yarattığı, ona göz, kulak ve kalp verdiği ve insanın canını almakla görevli meleğin olduğu anlatılır.

13. 12-30 ayetler arasında kıyamet sonrası durumlar anlatılır. Zalimler dünyaya yeniden dönmek isterler, müminler her durumda Allah’ı hatırlar ve zikrederler. Mümin ile fâsık bir değildir. Kıyamet günü iman etmek fayda vermeyecektir.

Ahzab Sûresi

Medine döneminde inmiştir. 73 âyettir. Sûre, adını 20 ve 22. âyetlerde geçen “el-Ahzâb” kelimesinden almıştır.

Konusu

a)     Hz. Peygamber’e ve onun şahsında ümmetine takvâ, tevekkül ve ilâhî emirlere itaat tavsiyesi.

b)    Ana baba ve çocuklar arasındaki meşrû ve hukukî bağ, evlât edinme âdeti.

c)     Kan hısımlığı dışındaki velâyet bağı.

d)    Ahzâb Savaşı, bu savaş vesilesiyle münafıkların psikolojileri ve davranışlarıyla ilgili açıklamalar.

e)     Hz. Peygamber’in müstesna şahsiyeti, Allah nezdindeki durumu ve derecesi, aile hayatı; kendisine ve eşlerine mahsus evlenme, boşanma, örtünme, sosyal ilişkiler konularına ait hükümler, onun ailesiyle müminler arasındaki ilişki.

f)      Kadın erkek farkı gözetilmeksizin bütün müminlerin ibadet, itaat ve erdemli davranışlara teşvik edilmesi.

g)     Kadınların giysileri.

h)     Emanet kavramı ve emanete riayet etmenin önemi.

Ayet ayet ayrıntılara baktığımızda

14. Ahzab, hizip kelimesinin çoğuludur. Mekkeli müşriklerin topladığı koalisyon güçleri demektir. Ahzab savaşı hendek savaşı demektir. Sûrede bu savaş ile ilgili bazı ayetler vardır.

15. 1-8 ayetler arasında şu ayetler kısaca geçer. Kafirlere ve münafıklara itaat etmeyin. Allaha tevekkül edin. Zihar denilen cahiliye türü ne evlilik sayılan ne de boşama sayılan adet geçersizdir. Peygamberin eşleri sizlerin annelerinizdir.

16. 9-27 ayetler arasında hendek savaşı/Ahzab olayı ile ilgili ayetler yer alır. Münafıkların gevşek davrandığı, savaştan kaçmanın ölümden kurtuluş olmadığı anlatılır. Peygamberde güzel örneklerin olduğu, müminlerin Allah’a karşı güzel duygular beslediği, bazı müminlerin görevlerini yerine getirerek şehit oldukları, bazılarının ise bunu bekledikleri anlatılır.

17. 28-30 ayetler arasında Allah teâlâ peygamber efendimizin eşlerine bir uyarıda bulunuyor. Peygamberden dünyalık bir şey istememeleri ve peygamber eşleri oldukları için yaptıkları günahın iki misliyle ceza bulacağı uyarısı yapılarak cüz biter.