Kâinatın Bir Ölçü Ve Dengede Yaratılışı           

بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّح۪يمِ

اِنَّا كُلَّ شَيْءٍ خَلَقْنَاهُ بِقَدَرٍ

"Gerçekten biz, her şeyi bir ölçü ve dengede yarattık." (Kamer, 54/49)

Yüce Allah kâinattaki her şeyi bir ölçü ve bir denge esasına göre yaratmıştır.

Kâinatta ölçüsüz, dengesiz, hesapsız, plansız hiçbir şey yoktur. Ekoloji bilimine göre de, kâinatın çok hassas eko sistemlere ve dengelere sahip olduğu; bu nedenle de insanın bu ekolojik sistemleri dikkate alması gerekmektedir. Bu ölçünün hafif bir bozulması ile de dünyanın dengesi bozulacaktır. Bunu bozmaya hiç kimsenin hakkı yoktur. Bilakis bizler, dünyamızın bu yaratılış dengesine bugün her zamankinden daha çok dikkat etmeliyiz.

Dünya nüfusunun hızla artması, hızlı şehirleşme, endüstriyel atıklar, sanayileşme için doğanın katledilmesi, insan sağlığını tehdit eder boyutlara ulaşmıştır. Zehirli gazlar, fabrikalarda mal ve hizmet üretimi, gittikçe artan ulaşım araçları ve ısıtma tesisatlarının çalışması sonucunda meydana gelerek havaya karışmaktadır. Miktarı gittikçe artan tonlarca ağırlıktaki bu zararlı gazları yok etmeye doğal dengenin gücü yetmemektedir. Ormanların tahribi ve erozyon sorunu, hızlı nüfus artışı, düzensiz şehirleşme ve yeşil alanların eksikliği, kıyıların bozulması, sanayide kullanılan kimyasal maddelerin insan sağlığına etkisi, hep bu dengeyi bozmaktadır.

Tüm canlılar arasında, bulunduğu ortamı en çok etkileyen, şüphesiz ki, insandır. Kâinatta her şey insan için yaratılmış ve insanın emrine verilmiştir. İnsan kadar çevresini etkileyen başka hiçbir canlı yoktur. İnsan, canlı-cansız çevrenin çok hızla ve düzensiz biçimde değişmesinin sorumluluğunu yüklenmiş durumdadır. Bu durumu yüce Allah, Kur’an’da şöyle açıklamaktadır:

اِنَّا عَرَضْنَا الْاَمَانَةَ عَلَى السَّمٰوَاتِ وَالْاَرْضِ وَالْجِبَالِ فَاَبَيْنَ اَنْ يَحْمِلْنَهَا وَاَشْفَقْنَ مِنْهَا وَحَمَلَهَا الْاِنْسَانُۜ اِنَّهُ كَانَ ظَلُوماً جَهُولاًۙ

“ Şüphesiz biz emaneti göklere, yere ve dağlara teklif ettik de onlar onu yüklenmek istemediler, ondan çekindiler. Onu insan yüklendi. Çünkü o çok zalim ve çok cahildir.” (Ahzâb, 33/72)

İnsanın yüklendiği emanet, başta akıl, irade ve iradeyi serbestçe kullanmanın gerektirdiği sorumluluklardır. İnsan iyi ve kötü arasında seçim yapabilme yeteneğini olumlu yönde kullanmadığı zaman, hem kendine hem de çevresine zulmetmiş olur.

Şimdilerde hepimizin korumaya çalıştığı bu dengeye, Kur’an şöyle dikkatlerimizi çekmektedir:

اِنَّا كُلَّ شَيْءٍ خَلَقْنَاهُ بِقَدَرٍ

“Gerçekten biz, her şeyi bir ölçü ve dengede yarattık.” (Kamer, 54/49)

Kur’an’ın dikkat çektiği bu durum göz önüne alınırsa, bu ölçüye bütün insanların alabildiğine dikkat edip ona sahip çıkması, onu tahrip etmemesi ve o dengeyi bozmamaya azami dikkat göstermesi gerekmektedir.

İslam, insanın tabii çevreden faydalanmasına izin verir, ama bu faydalanma gereksiz ve keyfî kullanımı icap ettirmez. Bu dengesiz kullanım toprakta verimi azaltmakta ve doğal dengenin bozulmasına yol açmaktadır.

Bugün dünyamızda yaklaşık olarak 5-6 milyar kadar insan yaşamaktadır. Her bir insanın bir kere canı istediği veya eğlence için bir ağaç kestiğini veya bir hayvanı öldürdüğünü düşünün. Altı milyar ağaç veya altı milyar hayvan. İsraf ettiği suları, çöpe döktüğü ekmekleri ve diğer gıda maddelerini bir düşünün? Ufak bir hareketin ne kadar büyük sonuçlar getirdiği açıktır. Yüce Allah, insanların ellerinin işledikleri günahlar sebebiyle, karada ve denizde fesat çıktığını belirtmektedir

وَمِنَ النَّاسِ مَنْ يُعْجِبُكَ قَوْلُهُ فِي الْحَيٰوةِ الدُّنْيَا وَيُشْهِدُ اللّٰهَ عَلٰى مَا ف۪ي قَلْبِه۪ۙ وَهُوَ اَلَدُّ الْخِصَامِ ﴿٢٠٤﴾

“İnsanlardan öylesi vardır ki dünya hayatı konusundaki sözleri senin hoşuna gider; o, hasımların en yamanı olduğu halde kalbinde olana Allah’ı şahit de tutar.”

وَاِذَا تَوَلّٰى سَعٰى فِي الْاَرْضِ لِيُفْسِدَ ف۪يهَا وَيُهْلِكَ الْحَرْثَ وَالنَّسْلَۜ وَاللّٰهُ لَا يُحِبُّ الْفَسَادَ ﴿٢٠٥﴾

“Hâkimiyeti ele aldığında ise ülkede bozgunculuk çıkarıp ürünleri ve nesilleri yok etmeye çalışır. Allah bozgunculuğu sevmez.” (Bakara, 204-205).

Allah’ın eseri olan kâinattaki bu hassas dengenin korunmasında görev ve sorumluluk en güzel şekilde yarattığı ve kendisine halife kıldığı insana verilmiştir.

Buna göre, hiçbir insan kâinatın dengesini bozmamalı ve bozulmasına seyirci de kalmamalıdır.

Sonuç olarak, dünyamızın sahip olduğu kaynakların sınırlı olduğunu bugün her zamankinden daha iyi biliyoruz. Savurganlık ve aşırı tüketim sadece bizleri değil, dünyayı kendilerine emanet edeceğimiz gelecek nesilleri de etkileyecektir. Bu nedenle tüketim konusunda bilinçli ve duyarlı olalım. Ekolojik sistemin ve doğal dengenin bozulmamasına çok dikkat edelim. Çevrenin tahrip edilip ekolojik dengenin bozulmasıyla çocuklarımızın ve insanlığın geleceğini tüketip, şimdiden insanlığın yok oluşuna neden olabilecek girişimlerden alabildiğine kaçınalım. Bu hususta hepimiz el ele verelim. Yüce Allah’ın yarattığı bu dengeyi, çevremizi ve içindeki tüm canlıları, Allah’ın bir emaneti görerek ölçülü kullanalım ve bir ibadet anlayışı içerisinde koruyalım.

Ömer ÖNEN