ـ1ـ عن عمران بن الحصين رَضِىَ اللّهُ عَنْهُما. قال: ]سُئِلَ رسولُ اللّهِ #
عَنِ الشَّفْعِ وَالْوَتْرِ. فقَالَ: هِىَ الصَّةُ بَعْضُهَا شَفْعٌ،
وَبَعْضُهَا وَتْرٌ[. أخرجه الترمذى .
1. (863)-
İmrân İbnu'l-Husayn (radıyallahu anhümâ) anlatıyor: "Resûlullah (aleyhissalâtu
vesselâm)'a (Fecr suresinin baş tarafında geçen) "tek" ve "çift" tabiriyle
ne kastedildiği sorulmuştu, şu cevabı verdi:
"Bunlar namazlardır. (Bildiğiniz gibi) bazısı
çifttir, bazısı da tektir." [Tirmizî, Tefsir, Fecr, (3339).]
AÇIKLAMA:
Fecr suresine Cenab-ı Hakk bazı şeylere
kasemle başlar. Bunlar arasında "tek" ve "çif" de vardır. Ancak bunların ne
olduğu hususunda açıklama yoktur. Şöyle ki:
"Andolsun fecre (sabah vaktine), on geceye,
hem çifte, hem teke, gelip geçtiği dem geceye..." (1-4. âyetler).
Âyette geçen "tek" ve "çift" tâbirlerini,
sadedinde olduğumuz rivayette Hz. Peygamber (aleyhissalâtu vesselâm) namazla
tevil etmektedir. Dört veya iki rekatli namazlar çift grubuna girerler:
Sabah, öğle, ikinci ve yatsı gibi... Üç rekatli namazlar da tek grubuna
girerler: Akşam ve vitir namazları gibi. Hadisin sahih olması halinde Cenab-ı
Hakk namazları kaseme mevzu yapmakla onların şânlarını yüceltmiş olmaktadır.
Zira, İslâm ulemâsının ittifakla kabul ettikleri üzere, Kur'ân'daki
kasemler, şânı yüce, ehemmiyeti fazla, dikkatlerin çekilmesi gereken mühim
şeyler üzerine yapılmıştır. Hadisteki zayıflık, âlimlerin başka te'vil
ihtimalleri üzerinde durmalarına da imkân tanımıştır. Bu sebeple şöyle
te'vil yapanlar da olmuştur: "Bu tek ve çiftten murad çift ve tek bütün
eşyadır: İmanküfür, hidâyetdalâlet, saâdetşekâvet, gecegündüz, sema-arz,
karadeniz, güneş-ay, cinler-insanlar..." keza şöyle de denmiştir: "Gecelerin
tekleri ve çiftleridir." Şöyle de denmiştir: "Çift: arefe günüdür, kurban
günüdür; tek kurban gününün gecesidir." Şöyle de denmiştir: "Çift
Zilhicce'nin onu, tek üç gün süren Minâ günleridir." Şöyle de denmiştir:
"Tek ve çiftle bütün sayılar kastedilmiştir, çünkü sayılar ya tektir ya da
çift." Şu da denmiştir: "Çift hayvanlardır, çünkü erkekli dişilidirler; tek
ise cansızlardır."
Başka teviller de mevcuttur. Hepsi de rivayete
dayanmayan beşerî düşüncelerdir, doğruyu Allah bilir.