İMAN VE İSLAM'IN HÜKÜMLERİ
BİRİNCİ FASIL
KELİME-İ ŞEHÂDET VE ONUN DİL İLE
İKRARININ HÜKMÜ
ـ1ـ عن ابْنِ عمرَ رضى
اللّه عنهما، قال: قال رسولُ اللّه #: ]أُمِرْتُ انْ أُقَاتلَ الناسَ حتّى
يشهدُوا أنْ َ إلَهَ إّ اللّهُ وأنّ مُحمّداً رسولُ اللّه، ويُقِيمُوا الصَةَ،
ويُؤتُوا الزَّكاةَ، فإذَا فَعَلُوا ذَلكَ عَصَمُوا منِّى دِمَائهمْ
وَأمْوَالَهُمْ إّ بحقِّ ا“سْمِ، وحسَابُهُمْ علَى اللّهِ[ أخْرَجَهُ الشيخان،
ولم يذكر مسلم: إّ بحقِّ ا“سمِ .
1. (37)-
İbn-i Ömer (radıyallahu anh) anlatıyor: "Hz. Peygamber (aleyhissalâtu
vesselâm): "Ben insanlar Allah'tan başka ilâhın olmadığına, Muhammed'in
de Allah'ın elçisi olduğuna şehâdet edinceye, namaz kılıncaya, zekât
verinceye kadar onlarla savaş etmekle emrolundum. Bunları yaptılar mı,
kanlarını, mallarını bana karşı korumuş (emniyet altına almış) olurlar.
İslâm'ın hakkı hâriç. Artık (samimi olup olmadıklarına dair) durumları
Allah'a kalmıştır"
Müslim'deki rivayette "İslâm'ın hakkı
hâriç" ibâresi mevcut değildir.
AÇIKLAMA:
Hadiste, İslâm'ın şartlarını yerine getiren
kimsenin mal, can ve namus... emniyetinin sağlanacağı, kimsenin artık onu
rahatsız edemiyeceği belirtiliyor.
Bu garantiden hâriç tutulan "İslâm'ın hakkı"
ile, kanunî vecibeler kastediliyor: Yani zekât alınır, suç işlediği takdirde
fiiline uygun ceza verilir demektir. Sözgelimi haksız yere birini öldürecek
olsa, kısas edilerek o da öldürülür. Dinin tesbit ettiği bu çeşit müeyyide
ve tahdîdler İslâm'a girene va'dedilen emniyet ve garantiye aykırı değildir.
ـ2ـ وعن عبيداللّه بِنْ
عدى بن الخيار، قال ]بينا رسُولُ اللّهِ # جَالسٌ إذ جاءَهُ رجلٌ فَسَارَّهُ
فلم ندرِ ما سارّه حتى جهَرَ رسولُ اللّهِ # فإذا هو يستَأذنُه في قتلِ رجلٍ من
المنافقينَ. فقال: أليس يشهدُ أن إلهَ إّ اللّهُ وأنّ محمداً رسولُ اللّه؟ قال
بلى، و شهادةَ له. قال أليس يُصَلِّى؟ قال بلى و صةَ لهُ. قال: أولئك الذينَ
نهانى اللّهُ عن قتلِهِمْ[ أخرجه مالك .
2. (38)-
Ubeydullah İbnu Adiy İbnu'l-Hıyâr (radıyallahu anh) anlatıyor: Hz. Peygamber
(aleyhissalâtu vesselâm) ashabıyla otururken bir adam gelerek gizlice bir
şeyler fısıldadı. Ne gibi bir sır tevdi etmişti bilmiyorduk. Nihayet Hz.
Peygamber (aleyhissalâtu vesselâm) onu açıkladı. Meğerse o zat,
münafıklardan birini öldürmek için izin istiyormuş. Adama:
"Peki o Allah'tan başka ilâh olmadığına ve
Muhammed'in Allah'ın elçisi bulunduğuna şehadet etmiyor mu?"
diye sordu. Adam:
"Hayır o şehâdeti ikrâr etmiyor" dedi. Hz.
Peygamber (aleyhissalâtu vesselâm):
"Namaz kılıyor mu?"
diye sordu. Adam:
"Hayır namaz da kılmıyor" deyince, Hz.
Peygamber (aleyhissalâtu vesselâm):
"Allah'ın öldürmekten beni men ettiği kimseler
işte böyleleri" buyurdu"
AÇIKLAMA:
Şârihlerin açıkladığına göre, Hz. Peygamber
(aleyhissalâtu vesselâm) bu kimse hakkında söylenenleri öldürülmesi için
yeterli bulmamıştır. "Muhammed arkadaşlarını öldürüyor" dedirtmemek ve
böylece "İnsanların kalbinde İslâm'a karşı hâsıl olabilecek nefrete meydan
vermemek için" böylesi münafık zanlılarını öldürmekten Hz. Peygamber
(aleyhissalâtu vesselâm) yasaklamıştır.
Resûlullah (aleyhissalâtu vesselâm) "Bu
münafıktır müsade et öldürelim" şeklinde gelen mükerrer teklifleri hep aynı
şekilde cevaplıyacaktır:
"Hayır, ben "Muhammed arkadaşlarını
öldürtüyor" dedirtmem."
ـ3ـ وعن طارق ا‘شجعى رضى
اللّه عنهُ قال: رسولُ اللّهِ #: ]مَنْ قالَ َ إلَهَ إّ اللّهُ، وكَفَرَ بمَا
يُعْبَدُ من دونِ اللّهِ حرَّم اللّهُ
تعالى مالَهُ ودمَهُ،
وحسابُهُ على اللّهِ تعالى[. أخرجهُ مسلم.وفي أخرى له: مَن وحَّدَ اللّهَ، وذكر
مثله .
3. (39)-
Târik el-Eşca'î (radıyallahu anh) Resûlullah (aleyhissalâtu vesselâm)'ın
şöyle söylediğini haber verdi:
"Kim Lailâhe illallah der ve Allah'tan başka
mâbudları reddederse, Allah onun malını ve kanını haram kılar. (Samimî olup
olmadığı) meselesi Allah'a aittir."
Yine Müslim'in bir başka rivayeti "Kim
Allah'ı birlerse" diye başlar ve yukarıdaki şekilde devam eder.
AÇIKLAMA:
Beşerî münâsebetlerde son derece mühim bir
husus, mü'minin mü'mine karşı alacağı tavırdır. Önce kim mü'mindir, kim
değildir, bunun bilinmesi ehemmiyet taşır. Sonra mü'minin, mü'min yanındaki
hürmetinin ve hukukunun bilinmesi, bu hukuk hangi hallerde kaybolur? bu
hukuka riayet etmeme suçunun azameti vs. bilinmesi gereken bir kısım
meseleler var. Ayrıca, buraya kadar Kitabu'l-İman'a giren rivayetlerden
kaydettiğimiz pekçok hadiste bu meseleye temas edildiğini gördük. Öte yandan
memleketimizin yakın tarihte yaşadığı ve hâlâ yaşamaya belli bir ölçüde
devam ettiğimiz fitne şartlarında mü'minler arasındaki münâsebetlerin dinî
ölçülerle tartışılmasının ehemmiyetini daha yakından gördük ve görmekteyiz.
Bu sebeple, bu mevzu üzerine, Sulh Çizgisi
adlı bir kitabımızda etraflıca yapmış bulunduğumuz bir tahlili aynen
kaydedeceğiz:
Muvatta, Kasru's-Salât: 84, (1, 171); İbrahim Canan, Kutub-i Sitte
Tercüme ve Şerhi, Akçağ Yayınları: 2/260.