İYİLİK ÜZERİNE MÜTEFERRİK HADÎSLER
ـ1ـ عن صفوانَ بن سليم
رضى اللّه عنه قالَ رَسُولُ اللّهِ #: ]السَّاعِى عَلى ا‘رْمَلَةِ
وَالْمِسْكينِ كَالمجاهدِِ في سَبيلِ اللّهِ، أو كالَّذِى يَصُومُ النهارَ
ويَقُومُ اللَّيلَ[. أخرجه مسلم، ومالك، وأبو داود .
1. (184)-
Safvân İbnu Süleym (radıyallahu anh) anlatıyor: "Hz. Peygamber (aleyhissalâtu
vesselâm) buyurdu ki:
"Dul ve kimsesizler için çalışan, Allah
yolunda cihad eden veya gündüzleri oruç tutup geceleri de ibadet eden kimse
gibidir"
ـ2ـ وعن عَمْرو بن العاص
رضى اللّه عنه قالَ رَسُولُ اللّهِ #: ]أرْبَعُونَ خَصْلَةً أعَهاَ مَنِيحةُ
العَنْزِ، مَا مِنْ عامِلٍ يَعْمَلُ بخَصْلَةٍ منها رجاءَ ثَوَابِهَا
وَتَصْدِيقَ موعُودِهَا إ أدخلَه اللّهُ تعالى بها الجَنَّةَ[. قال بعض الرواة:
فعَددْنا ما دونَ منيحةِ العنزِ من ردِّ السمِ، وتشميتِ العاطسِ، وَإماطةِ
ا‘ذَى عن الطريقِ ونحوِه، فما استطَعنا أنْ نَصِلَ إلَى خمسَ عشرةَ خصلةً.
أخرجه البخارى، وأبو داود .
2. (185)-
Amr İbnu'l-Âs (radıyallahu anh) anlatıyor. Resûlullah (aleyhissalâtu
vesselâm) buyurdu ki:
"Kırk iyilik vardır. En üstünü sağmal keçi
bağışlamaktır. Bu iyiliklerden birini, sevab ümîd ederek ve vâdedilen
mükâfatı tasdik ederek yapan kimseyi Allah mutlaka, bu ameli sebebiyle,
cennete koyar." Ravilerden biri
(Hassân) diyor ki: "Keçi bağışı dışındaki amelleri saydık: Verilen selâmı
almak, hapşırana yerhamukâllah demek, yoldan rahatsızlık veren şeyi
temizlemek vs. gibi, fakat on beşe bile ulaşamadık"
AÇIKLAMA:
Hadiste geçen kırk iyilik nedir? Hz. Peygamber
(aleyhissalâtu vesselâm) onları niye saymamıştır? diye bazı sorular hatıra
gelmektedir. İbnu Battâl, râvilerden Hassân İbnu Atiyye'nin bunu sayamaması
başkasının da sayamayacağı mânasına gelmediğini belirttikten sonra ezcümle
şu açıklamayı yapar: Resûlullah (aleyhissalâtu vesselâm) bu sözleriyle
sayıya gelmeyen bir kısım hayırların işlenmesine teşvik buyurmuşlardır.
Şurası muhakkak ki, Resûlullah (aleyhissalâtu vesselâm) bu kırk hayrı
biliyor idiler, ancak zikretmediler. Çünkü terki bizim için zikrinden daha
faydalıdır. Şâyet bunlar belirlenmiş olsaydı onların dışındaki hayırların
işlenmesine sekte vururdu. Nitekim, bu hayırları sayıp kırkı öte geçenler
kulağımıza geldi." İbnu Hacer sahih hadislerden alınarak tâdâd edilen
yirmiye yakın hayırlı ameli kaydeder.
ـ3ـ وعن أبى موسى رضى
اللّه عنه قالَ رَسُولُ اللّهِ #: ]عَلى كلِّ مسلمٍ صدقةٌ، قِيلَ أرَأيتَ إن لم
يَجِدْ؟ قال: يعْمَلُ بيدَيْهِ فينفعُ نفسَهُ ويتصدَّقُ. قال: أرأيت إنْ لم
يَسْتَطِعْ؟ قال يُعينُ ذا الحاجةِ الملهوفَ. قال: أرأيتَ إنْ لم يَسْتَطِعْ؟
قال: يأمرُ بالمعروفِ أو الخيرِ. قال: أرأيتَ إنْ لم يَفْعَلْ؟ قال: يُمْسِكُ
عن الشَّرِّ فإنهَا صدَقةٌ[. أخرجه الشيخان .
3. (186)-
Ebu Musa (radıyallahu anh) anlatıyor: "Resûlullah (aleyhissalâtu vesselâm):
"Her Müslümanın sadaka vermesi gerekir"
buyurdu. Kendisine:
"Ya bulamayan olursa?" diye soruldu.
"Eliyle, çalışır, hem şahsı için harcar, hem
de tasadduk eder" cevabını verdi.
"Ya çalışacak gücü yoksa?" diye soruldu
"Bu durumda, sıkışmış bir ihtiyaç sâhibine
yardım eder" dedi.
"Buna da gücü yetmezse?" dendi.
"Ma'rufu veya hayrı emreder"
dedi.
"Bunu da yapmazsa?" diye tekrar sorulunca:
"Kendini başkasına kötülük yapmaktan alıkor.
Zîra bu da bir sadakadır" buyurdu.
AÇIKLAMA
1-
Hadiste her Müslümana vermesi "gerektiği" belirtilen sadakadan maksad "farz"
olan sadaka yani zekât değildir. Çünkü zekât, zenginlere gerekli ve farzdır.
Öyle ise mendûb olan sadaka muraddır.
Hadis "sadaka" deyince sâdece maddî bağışların
araştırılması gerektiğini ifade etmektedir. Tatlı bir söz, şuurlu olarak
başkasını rahatsız edici davranışlardan kaçınma bile sadaka olabilmekte ve
üzerimizdeki borcun düşmesini sağlamaktadır. Ancak, bunlardan en üstünü,
umumiyet itibariyle, verilen maddî sadakadır. Mevcut yoksa çalışıp kazanacak
sonra tasadduk edip bağışlayacak. Çalışamayacak kimse muhtaca yardım etmek
suretiyle aynı borcu ödeyebilir. Muhtaç, mutlak bırakılmış, binaenaleyh
yapılacak yardım da mutlaktır, her çeşit "yardım" buraya girer.
Son çâre olarak ma'rûfu işlemek ve zarardan
kaçınmak gösterilir. Hadîsin el-Edebu'l-Müfred'de yine Buhârî tarafından
kaydedilen vechinde "hayrı ve ma'rûfu emretsin" denmiştir. Yukarıdaki
hadisin ifâdesinde "ma'rufun emredilmesi" başlı başına bir amel olmakta ve
"kötülük yapmaktan kaçınmak"tan önce gelmektedir. ez-Zeyn İbnu'l-Münîr bu
sonuncu durumun yani kötülükten kaçınmak sûretiyle sadaka işleme
keyfiyetinin niyetle olacağını belirtmiştir. Yani tabiatından gelen mücerred
bir terk yeterli değildir, "Allah'a tekarrüb, rıza ve yakınlığını kazanmak
düşüncesiyle kötülüğü terketmelidir" der.
2-
Şârihler yukarıdaki ifadede geçen "Ya bulamazsa?" tâbirinin tertip ifâde
etmediğini, binaenaleyh gücü yeten kimsenin, aynı anda bu sayılanların
hepsini yapabileceğini, bu tertibin sırf bir izah için, herkesin mutlaka bir
sadakada bulunabilme imkânına sahip olduğunu bildirmek için geldiğini
belirtirler.
3- Bu
hadis, niyet dahil her bir hayır amelinin sevab yönüyle sadaka derecesine
çıkabileceğini göstermektedir. Ayrıca maddî sadakaya gücü yeten öncelikle
bunu yerine getirmelidir, zîra diğerlerinden üstündür.
4-
Allah'ın mahlûkatına karşı müşfik olup mal veya bir başka şekilde de olsa
mutlaka bir iyilik yapma imkânı aranmalıdır.
5-
Hadisin verdiği diğer bir derse göre, insanoğlu sırf kendisi için
yaşamamalı, mutlaka, başkasına sirâyet edecek bir hayırda bulunmalıdır.
Muhammed İbnu Ebî Cemre bu amelleri efdaliyet ve iktidar derecesine göre
şöyle sıralar: Sadaka; buna gücü yetmezse buna yakın olan veya yerine geçen
bir şey ki bu da çalışmak ve kazanıp harcamaktır. Çalışmaya gücü yetmeyen
bunun yerine geçecek olan yardıma tevessül eder. Bu olmadığı takdirde ma'ruf
amel'de bulunmak. Bunun içine, önce zikredilenler dışındaki ma'ruf (aklen ve
örfen hoş kabul edilen) ameller girer, yoldan rahatsızlık veren bir şeyi
kaldırıp atmak gibi. Bu da olmadığı takdirde namaz. Buna da gücü yetmezse
şerri terketmek gelir. Bu en düşük mertebeyi teşkîl eder. Burada şerden
maksat dinin yasakladığı herşeydir.
İbnu Ebî Cemre, hadiste, içinde bulunduğu
şartlar icabı, mendub amellerden hiçbirini yapamayacak durumda olan
kimselere teselli bulunduğunu ayrıca kaydeder.
Şunu da belirtelim ki, İbnu Ebi Cemre "namaz"
diyerek, yukarıdaki hadiste görülmeyen bir menduba yer vermektedir. Bu
tâbirle, hadisin farklı bir vechine işaret etmektedir. Çünkü sözkonusu
rivayette: "... İki rekatlik kuşluk namazı bunların hepsinin yerine
geçer" buyrulmuştur.
Hadîste,
*
Tasadduk etmek maksadıyla çalışmanın fazileti anlaşıldığı gibi,
*
Kişinin, kazancını, önce kendi ihtiyaçları için harcaması gerektiği de
anlaşılmaktadır.
ـ4ـ ولهما عن أبى هريرة
رضى اللّه عنه قال: قالَ رَسُولُ اللّهِ #: ]كلُّ سَُمَى من النّاسِ عليه
صدقةٌ، كلَّ يومٍ تطلعُ فيه الشمسُ. قال: تَعْدِلُ بين ا“ثْنَيْنِ صدقةٌ،
وتُعينُ الرجلَ في دَابتِهِ فتَحْملهُ عليها أو ترفَعُ لهُ عليها متاعَهُ صدقة،
قال: والكَلِمةُ الطيبةُ صَدَقةٌ، وبِكُلِّ خَطوةٍ تَمشيهَا إلى الصَّةِ
صَدَقةٌ، وتميطُ ا‘ذَى عن الطَّريقِ صَدَقَةٌ[ .
4. (187)-
Yine Buhârî ve Müslim, Ebu Hüreyre'den (r.a.) kaydettiklerine göre, Hz.
Peygamber (aleyhissalâtu vesselâm) şöyle buyurmuştur:
"Güneşin doğduğu her yeni günde kişiye, her
bir mafsalı için bir sadaka vermesi gerekir. İki kişi arasında adâlet yapman
bir sadakadır. Kişiye hayvanını yüklerken yardım etmen bir sadakadır. Güzel
söz sadakadır, namaza gitmek üzere attığın her adım sadakadır. Yoldan
rahatsız edici bir şeyi kaldırıp atman sadakadır."
ـ5ـ وعن حكيم بن حزام
رضى اللّه عنه قال: ]قلتُ يَا رَسُولُ اللّه: أرأيتَ أموراً كنُْ أتحنَّثُ بها
في الجَاهِلِيَّةِ منْ صَةٍ وعتَاقَةٍ وَصَدَقَةٍ. هَلْ لى فِيها أجْرٌ قال:
أسْلمتَ عَلى مَا سَلَفَ لكَ منْ خَيْرٍ[. أخرجه الشيخان.وفي أخرى قال. قلتُ:
فو اللّهِ أدَعُ شيئاً صَنَعْتُهُ في الجاهِلِيةِ إّ فَعلْتُ في ا“سْمِ
مثلَهُ.وفي أخرى: أنّه أعتق في الجاهليةِ مائةَ رقبةٍ وَحَمَلَ علَى مائةِ بعير
فَلمَّا أسْلمَ فَعلَ مثلَهُ .
5. (188)-
Hakîm İbnu Hizâm (radıyallahu anh) anlatıyor:
"Ey Allah'ın Rasûlü, dedim, cahiliye devrinde
yaptığım hayırlar var: Dua, köle âzad etme, sadaka vermek gibi, bana
bunlardan bir sevab gelecek mi?"
"Sen dedi, zaten, daha önce yaptığın bu
iyiliklerin hayrına Müslüman olmuşsun."
Bir diğer rivayette der ki: Dedim ki: "Allah'a
kasem olsun İslâm'da yaptıklarımdan hiçbirini eksik bırakmadan, câhiliye
devrinde hepsini yapmıştım."
Diğer bir rivayette Hâkim'in câhiliye devrinde
yüz köle âzad ettiği, yüz deve yükü mal tasadduk ettiği, Müslüman olunca da
aynı miktarda hayır yaptığını belirtir.
AÇIKLAMA:
Hadis şârihlerinin üzerinde durdukları
hadislerden biridir. Görüldüğü üzere, Hakîm İbnu Hizâm Müslüman olmazdan
önce yaptığı hayırlardan bir sevab ve ücret alıp alamayacağı hususunda
sormakta; Hz. Peygamber (aleyhissalâtu vesselâm) de "Daha önce yaptığın
iyiliklerin hayrına Müslüman oldun" cevabını vermektedir.
Burada karşımıza çıkan en mühim soru Allah
rızası için yapılmayan hayırların bir değer taşıyıp taşımayacağıdır. Zîra
temel prensibe göre, Allah rızası için yapılmayan hayırların bir değeri
yoktur. Bu yüzden yukarıdaki hadis, âlimlerin ihtilaf etmelerine ve hadisi
çeşitli te'villere tâbi tutmalarına sebep olmuştur. Şöyle ki:
1-
"Daha önce yaptığn iyi amellerin hayrına Müslüman oldun", sözü evvelce
güzel alışkanlıklar kazanmışsın, bu alışkanlıklar Müslüman olmana, İslâm'da
hayırlı işlere devam etmene fıtrî bir hazırlık olmuş mânâsına gelebilir.
2-
Aynı söz, "Bu yaptıklarınla güzel bir nam kazandın. Bu nâmın Müslümanken
dahi devam edecektir" mânasını taşıyabilir.
3-
Geçmiş iyiliklerin, Müslüman olduktan sonraki hayır amellerinin sevabını
artıracağı da ihtimalden uzak değildir.
4-
Bazı âlimler "Bu sözün mânası, Müslüman olan her müşrike İslâm'a girmezden
önceki hayırlı ameli yazılır, fakat kötü ameli yazılmaz demektir"
demişlerdir.
5-
Fakihler: "Kâfirin ibadeti sahîh değildir. Müslüman olsa bile eski
ibadetleri nazar-ı itibara alınmaz" demişlerdir. Ancak bu hüküm Nevevî
tarafından şöyle tefsir edilmiştir: "Fukahanın bundan muradı küfür hâlinde
işlenen hayırların dünyevî ahkâm hakkında nazar-ı itibara alınmayacağıdır.
Bu sözde âhiret sevabına dair birşey yoktur."
Hülasa hayır ve imanın müsbet yönde mertebe ve
dereceleri bulunduğu gibi, şer ve küfrün de kendi aralarında menfî
istikâmette derekeleri, mertebeleri vardır. Sıradan bir kâfirle zâlim,
fâcir, fâsık ve sefih bir kâfir, bir olmamalıdır. Binâenaleyh hayırsever
kâfirlerin, zâlim kâfirlere nazaran uhrevî hayatta farklı muameleye maruz
kalması, mertebesinin farklı olması makuldür. Bu yüzdendir ki, cehennemin
de, cennet gibi farklı tabakaları mevcuttur. Kur'ân-ı Kerîm'de
cehennemliklerin maruz kalacağı farklı azablardan bahsedilmektedir.
Müteâkip hadisle ilgili olarak kaydedeceğimiz açıklama da bu bahsi tamamlar.
ـ6ـ وعن عائشة رَضى
اللّهُ عنها قالتْ: ]قلتُ يَا رَسُولُ اللّه: إنَّ ابنَ جُدْعَانَ كَانَ في
الجاهليةِ يَصِلُ الرَّحِمَ، ويُطْعِمُ المِسْكِينَ، فَهلْ ذلكَ نَافِعَهُ؟
قال: يَنْفَعُهُ إنّهُ لَمْ يقُلْ يوماً ربِّ اغْفرْ لِى خَطِيئتِى يومَ
الدّينِ[ .
6. (189)-
Hz. Aişe (radıyallahu anhâ) anlatıyor:
"Dedim ki Ey Allah'ın Resûlü, İbnu Cüd'an
câhiliye devrinde sıla-i rahimde bulunur, fakirlere yedirirdi. O bundan
fayda görecek mi?" Resûlullah (aleyhissalâtu vesselâm) şu cevabı verdi:
"(Hayır) iyiliklerin ona bir faydası
olmayacaktır. Çünkü o bir gün bile "Ya Rabbi kıyamet günü günahlarımı
bağışla" dememiştir."
AÇIKLAMA:
İbnu Cüd'an efsânevî hayat hikâyesi olan bir
câhiliye Arabıdır. Hz. Aişe ile aynı kabileye mensubtur. Yani Kureyşlidir.
Bidâyette ahlâksız ve câni birisidir. Bu yüzden kabileden kovulur. Sonra
çölde rastladığı bir mağarada Hz. Nuh (aleyhisselam)'un torunlarından ve beş
yüz yıl kadar hayat süren Nüfeyl İbnu Abdiddâr'ın mezarını keşfeder. Oradan
ele geçirdiği servetle zengin olur, kabilesine geri döner. Bu servetle büyük
hayırlar yapar.
Yukarıdaki hadis, kâfir olarak ölen bir
kimsenin sıla-ı rahim yapmak, fakirleri doyurmak gibi hayırlı işlerinin
ahirette kendisine fayda vermeyeceğini ifade etmektedir.
Kadı Iyaz der ki: "Kâfirlere amelerinin fayda
vermeyeceğine, bunlardan dolayı sevap görmeyeceklerine, azapları da
hafifletilmeyeceğine İcma-i Ümmet vardır. Lâkin suçlarına göre küffârın
azapları birbirinden şiddetli olacaktır."
Yani makamları cehennem olmak yönüyle hepsi
birdir. Hiçbir hayırlı amel kâfirin makamını cennet kılmada işine
yaramayacaktır. Ancak cehennem içerisindeki mertebelerine müessir
olabilecektir. Cinâyet, zulüm, sefâhet gibi, aklen, vicdanen kötü olan
amelleri sebebiyle esfel-i sâfilîn istikametinde derekeleri artacak, maruz
kalacakları azab şiddetlenecektir.
İslâm âlimleri naslar arasındaki
farklılıklardan ve zımnî delâletlerden bu mânâları çıkarmışlardır. Dinin
tebliğ ve tesbiti sırasında Resûlullah (aleyhissalâtu vesselâm) bu
teferruatları, sarih ve doğrudan beyanlarla ortaya koysaydı, yanlış
anlamalara sebep olabilir, cahiliye büyüklerinin, İslâm'da da büyük olarak
korunmaları gibi telakkîler ortaya çıkabilirdi. Bu durumdan kabilecilik
asabiyeti belli bir ölçüde hissemend olur, İslâm'ın te'sisine çalıştığı
vahdet ve birlik ruhu zarardîde olabilirdi.
ـ7ـ وعن أبى ذرّ رضى
اللّه عنه قال: قالَ رَسُولُ اللّهِ #: ] تَحقِرَنَّ مِنَ المَعْرُوفِ شَيئاً،
ولو أنْ تلقَى أخاكَ بوجِهٍ طَلْقٍ[. أخرجهما مسلم.
7. (190)-
Ebu Zerr (radıyallahu anh) anlatıyor: Resûlullah (aleyhissalâtu vesselâm)
buyurdular ki: "Yapılan hayırdan (ma'ruf) hiçbir şeyi küçük bulup hakir
görme, kardeşini güler yüzle karşılaman bile olsa (bunu ehemmiyetsiz görüp
ihmâl etme)"
ـ8ـ وعن حُذَيْفَةَ رضى
اللّه عنه قال: قالَ رَسُولُ اللّهِ #: ]كلُّ مَعْرُوفٍ صَدَقَةٌ[. أخرجه
الخمسة إّ النسائى.وأخرجه الترمذى عن جابر، وزاد: وإنَّ منَ المعروفِ أن تلقَى
أخاك بوجهٍ طَلِقٍ، وأن تُفْرِغَ من دَلْوِكَ في إناءِ أخِيكَ .
8. (191)-
Huzeyfe (radıyallahu anh) anlatıyor: "Resûlullah (aleyhissalâtu vesselâm)
buyurdular ki:
"Her bir ma'ruf sadakadır"
Bu hadisi Tirmizi, Hz. Câbir (radıyallahu
anh)'den şu ziyade ile rivayet etti: "Kardeşini güler yüzle karşılaman,
kendi kovandan kardeşinin kabına su vermen de birer "ma'ruf"dur".
ـ9ـ وعن عدى بن حاتم رضى
اللّه عنه قال: قالَ رَسُولُ اللّهِ #: ]مَا مِنْكُمْ مِنْ أَحَدٍ إَ
سَيُكَلِّمُهُ رَبُّهُ، وَليْسَ بَيْنَهُ وَبَيْنَهُُ تَرجُمَانٌ فَيَنْظُرُ
أيْمَنَ منهُ فََ يَرَى إ مَا قَدَّمَ وَيَنْظُرُ اَشْأَمَ مِنْهُ فََ يَرَى
اَِّ مَا قَدَّمَ وَيَنظُرُ بينَ يَدَيْهِ فَ َيَرَى إّ النّارَ تِلْقَاءَ
وجْهِهِ: فاتَّقُوا النَّارَ ولو بِشَقِّ تَمْرَةٍ، فَمَنْ لَمْ يَجِدْ
فَبِكَلِمةٍ طَيِّبَةٍ[. أخرجه الشيخان والترمذى .
9. (192)-
Adiy İbnu Hâtim (radıyallahu anh) anlatıyor: Resûlullah (aleyhissalâtu
vesselâm) buyurdular ki:
"Sizden herkese Rabbi, aralarında bir tercüman
olmaksızın, doğrudan doğruya hitab edecektir. Kişi o zaman (ateşe karşı bir
kurtuluş yolu bulmak üzere sağına bakar, hayatta iken gönderdiği (hayır)
amellerden başka birşey göremez. Soluna bakar, orada da hayatta iken
işlediği (kötü) amellerden başka birşey göremez. Ön cihetine bakar.
Karşısında (kendini beklemekte olan) ateşi görür. (Ey bu dehşetli güne
inanan mü'minler!) yarım hurma ile de olsa kendinizi ateşten koruyun. Bunu
da bulamazsanız güzel bir sözle koruyun."
AÇIKLAMA:
Ateşe karşı korunmak için, ne kadar küçük
görünse bile iyi amellerden işlemek gerekir. Hayırlı ameller işlemek için
zengin olmayı, âlim olmayı, mevki sâhibi olmayı veya şu yaşta, bu sıhhatte
olmayı beklemeye hacet yok. Herkes hayır yapabilir, yarım hurma ile de olsa,
tatlı bir söz, güzel bir yüzle de olsa, yoldan rahatsızlık veren bir taşı,
bir dikeni kenara atmak sûretiyle de olsa. Hadîsler, başkalarına kötülükten
vazgeçmeyi de "sadaka", hayırlı işler yapmaya "niyet" etmeyi de "sadaka"
olarak ifâde ettiğine göre, hiç kimse ateşten korunmak için birşeyler
yapmaktan uzak ve âciz kalmaz, yeter ki meselenin şuurunda olsun. Hz.
Peygamber (aleyhissalâtu vesselâm), bir kısmı bu bölümde zikredilmiş olan
sadaka ve marufla ilgili hadislerle mü'minde her an, her şeyinde hayrı
arayan bir şuur uyandırmaya çalışıyor.
Mü'min, en ağır şartlarda, her çeşit
imkânsızlıklarda bile mutlaka yapabileceği bir hayır bulabilir ve bununla
"Hayır yapmaktayım. Rahmeti, ecri bol olan Rabbim'den mükâfat bekliyorum"
diyebilir. Bu duygu, kendini değersiz, kıymetsiz görme kompleksinden,
Allah'a karşı ye'se düşme felâketinden kurtarır. Yukarıda geçen hadislerde
meknuz olan sonuncu gâyeyi de gözönüne almalıyız.
ـ10ـ وعن أبى هريرة رضى
اللّه عنه قال: قالَ رَسُولُ اللّهِ #: ]أَ رجلٌ يَمْنَحُ أهلَ بَيْتٍ ناقَةً
تََغْدُو بِعُسٍّ وَتَروحُ بِعُسٍّ إنَّ أجْرَهَا لَعَظِيمٌ[. أخرجه
مسلم.»والعسُّ« القدح الكبير .
10. (193)-
Ebu Hüreyre (radıyallahu anh) anlatıyor: "Bilin ki, bir ev halkına,
sütünden ve yününden istifâde etmeleri için, akşam ve sabah bol süt veren
devesini, geçici olarak bağışlayan kimsenin ecri cidden büyüktür."
Buhârî, Edeb: 33; Müslim, Zekât: 52, (1005); Ebu Dâvud, Edeb: 68,
(4947); Tirmizî, Birr: 45, (1971); İbrahim Canan, Kutub-i Sitte
Tercüme ve Şerhi, Akçağ Yayınları: 2/548.