Fetva Konuları
SEFERÎLİK
VE NAMAZ
298. Vatanı aslî, vatanı ikâmet ve vatanı süknâ ne demektir?
İslam, namaz ve oruç gibi ibadetlerin eda edilmesinde yolcularla ilgili bazı
özel hükümler getirmiştir. Buna göre dinen yolcu (seferî) sayılan kimselerin
dört rekâtlı farz namazları iki rekât kılmaları, Ramazan oruçlarını sonradan
tutmak üzere erteleyebilmeleri bu özel hükümlerdendir.
Dinen yolcu sayılabilmenin iki temel ölçütü vardır. Bunlardan biri mekân, diğeri
ise mesafedir.
Yolculuk konusu ile ilgili olarak bir kimsenin bulunduğu yer, ya “vatanı aslî”,
ya “vatanı ikâmet”, ya da “vatanı süknâ”dır.
Vatanı aslî: Aslî yerleşim yeri demektir. Bir insanın doğup yaşadığı yer veya
çalışmak üzere yerleşip geçimini sağladığı, ev alıp çoluk çocuğu ile yerleştiği
yerdir.
Vatanı ikâmet: Yerleşmek maksadı ile olmaksızın on beş günden fazla kalmak üzere
bulunduğu ve aslî vatanından en az doksan km. uzaklıktaki yerdir.
Vatanı süknâ: Bir kimsenin on beş günden az bir süre kalmak niyetiyle bulunduğu,
aslî ya da ikâmet vatanından en az doksan km uzaklıktaki yerdir (Haddâd,
elCevhera, I, 104).
Bu hükümler Hanefî mezhebine göredir. Şafii mezhebine göre ise seferî
sayılabilmek için yaklaşık 90 km bir mesafeye gitme niyeti ile yola çıkılmış
olmalı ve gidilen yerde, giriş ve çıkış günleri hariç dört günden az
kalınmalıdır. Dört gün ya da daha fazla kalınmaya niyet edilmesi hâlinde
seferîlik hükmü biter (Remlî, Nihâyetü’lmuhtâc, II, 257).
|