YÖNETEN YÖNETİLEN İLİŞKİLERİNDE ÖLÇÜ

 قال الله تعالى : { وَاخْفِضْ جَنَاحَكَ لِمَنِ اتَّبَعَكَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ [

“Sana uyup seni izleyen mü’minlere, kol kanat ger, alçak gönüllü ol.” (26 Şuara 215)

قال الله تعالى : { إن اللّهَ يَأمر بِالْعَدْلِ وَالإحسان وَإِيتَاء ذِي الْقُرْبَى وَيَنْهَى عَنِ الْفَحْشَاء وَالْمُنكَرِ وَالْبَغْيِ يَعِظُكُمْ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ [

“Şühesiz ki Allah adaleti ve iyilik yapmayı, yakınları karşı cömert olmayı emredip aklen ve dinen çirkin olan ve kötü görünen şeylerle, haksızlığı ve taşkınlığı yasaklıyor ve size böylece düşünesiniz diye öğüt veriyor.” (16 Nahl 90)

653-وعن ابن عمر رضي اللهُ عَنْهُما قال : سمِعت رسولَ الله صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم  يقول: كُلكُم رَاعٍ، وكُلُّكُم مَسْؤُولٌ عَنْ رعِيَّتِهِ : الإمَام ُ راعٍ وَمَسْؤُولٌ عَنْ رَعِيَّتِه، وَالرَّجُلُ رَاعٍ في أَهْلِهِ وَمَسؤُولٌ عَنْ رَعِيَّتِهِ، وَالمَرْأَةُ رَاعِيَةٌ في بَيْتِ زَوجِهَا وَمَسؤُولةٌ عَنْ رَعِيَّتِها وَالخَادِمُ رَاعٍ في مالِ سَيِّده وَمَسؤُولٌ عَنْ رَعِيَّتِهِ، وَكُلكُم رَاعِ وَمَسؤُولٌ عَنْ رَعِيَّتِهِ . 

653: İbni Ömer (Allah Onlardan razı olsun)’dan rivayet edildiğine göre Rasûlullah (sallallahu aleyhi vesellem)şöyle buyurdu: “Hepiniz çobansınız, hepiniz güttüğünüz sürüden sorumlusunuz. Amir memurlarının çobanıdır. Erkek aile ve çocuklarının çobanıdır. Kadın da evinin ve çocuklarının çobanıdır. O halde hepiniz birer çobansınız ve hepiniz idareniz altında bulunanlardan sorumlusunuz.” (Buhari, Cuma 11, Müslim, İmara 20)

654- وعن أبي يَعْلى مَعْقِل بن يَسَار رَضِيَ اللَّه  قال : سمعتُ رسولَ الله صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم  يقول : ما مِنْ عَبْد يَستَرعِيهِ الله رَعِيَّهً، يَمُوتُ يَومَ يَمُوتُ وَهُوَ غَاشٌّ لِرَعِيَّتِهِ، إلا حَرَّمَ الله عَلَيهِ الجَنةَ . وفي روايةٍ : فَلَمْ يَحُطهَا بِنُصْحِه لَمْ يَجِد رَائحَةَ الجَنَّةِ .

وفي روايةٍ لمسلم : ما مِن أَمِير يَلِي أُمورَ المُسلِمِينَ، ثُمَّ لا يَجْهَد لَهُم، ويَنْصَحُ لَهُم، إلا لَمْ يَدخُل مَعَهُمُ الجَنَّةَ .

654: Ebu Ya’la Ma’kıl ibni Yesar (Allah Ondan razı olsun) Rasûlüllah (sallallahu aleyhi vesellem) şöyle buyururken dinledim demiştir:

“ Allah’ın her hangi bir kulu yükümlü olduğu kimseye hıyanet veya zulm edip ölürse Allah ona cennetini haram kılar. (Buhâri, Ahkam 8, Müslim İmare 21).

 * Başka bir rivayette: “Onlara sahip çıkıp korumazsa cennetin kokusunu alamaz.” Şeklindedir. (Buhâri, Ahkam 8)

* Müslim’in değişik bir rivayeti şöyledir: “Müslümanların işlerini üstlenip de onlar için çalışıp çabalamayan hiç bir yönetici o Müslümanlarla birlikte cennete giremez.” (Müslim İman 229)

655- وعن عائشة رضي اللهُ عَنْهَا قالت : سمعت رسول الله صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم  يقول في بَيتي هذا: اللَهُمَّ مَن وَلِيَ مِن أمر أُمَّتي شَيْئا فَشَقَّ عَلَيهم، فَاشقُق عليه، وَمَن وَليَ مِنْ أمر أُمَّتي شَيْئا فَرَفَقَ بِهِم، فَارفُق بِهِ . 

655 Aişe (Allah Ondan razı olsun) şöyle demiştir:Benim şu evimde Rasûlüllah (sallallahu aleyhi vesellem) şöyle buyurdu-ğunu işittim: “ Allah’ım ümmetimin yönetimini üstlenip de onlara zorluk çıkaran kimseye sen de zorluk çıkar.Ümmetimin yönetimini üstlenip de onlara yumuşak davrananlara sen de hem bu dünyada hem de ahirette yumuşaklık göster.” (Müslim İman 19)

656- وعن أبي هريرة رَضِيَ اللَّه  قال : قال رسولُ الله صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم  : كانت بَنُو إسرائيلَ تَسُوسُهُمُ الأنبِيَاءُ، كُلَّمَا هَلَكَ نَبِيٌّ خلَفَهُ نَبِيٌّ، وَإنهُ لا نَبِيَّ بَعْدِي، وَسَيَكُونُ خُلَفَاءُ فَيَكْثُرُونَ. قالوا : يَا رسولَ الله فَمَا تَأمرنَا؟ قال : أوفُوا بِبَيْعَةِ الأوَّلِ فالأوَّلِِ، أعطُوهُم حَقَّهُم، وَاسأَلوا الله الَّذي لَكُم، فإن الله سَائِلُهُم عَمَّا استَرعاهُم . 

656: Ebû Hüreyre (Allah Ondan razı olsun)’den bildirildiğine göre Rasûlüllah (sallallahu aleyhi vesellem) şöyle buyurdu: “İsrail oğullarının devlet işlerini peygamberler yönetirdi. Bir peygamber ölünce başka biri onun yerine geçiyordu fakat benden sonra peygamber gelmeyecek pek çok halifeler gelecektir. Bunun üzerine sahabe: Ya Rasûlallah bize bu konuda ne yapmamızı emredersin? Diye sordular. Rasûlüllah (sallallahu aleyhi vesellem) şöyle buyurdu: “ Sırasıyla bunların siyasi otoritesini kabul edip ellerini tutun onlara karşı vazifelerinizi yerine getiriniz. Onlar size karşı görevlerini yapmazlarsa Allah’tan size yardım etmesini isteyin zira size karşı olan vazifelerini yapıp yapmadıklarını Allah onlardan soracaktır.” (Buhâri Enbiya 50, Müslim İmare 44)

657- وعن عائِذ بن عمروٍ رَضِيَ اللَّه  ، إنه دَخَلَ عَلى عُبَيْدِ الله بن زِيَادٍ، فقال له: أَيْ بُنَيَّ، إني سَمِعْتُ رسولَ الله صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم  يقول:أن شَرَّ الرِّعَاءِ الحُطَمَةُ ، فَإيَّاكَ أن تكُونَ مِنْهُم.

5/657 Âiz ibni Amr (Allah Ondan razı olsun)’dan rivâyet edildiğine göre: Kendisi Ubeydullah ibni Ziyad’ın yanına girmiş ve ona şunları söylemiştir: Oğlum ben Rasûlüllah (sallallahu aleyhi vesellem)’i “Yöneticilerin en kötüsü merhametsiz zalim ve katı kalpli olanlardır, buyururken işittim. Sakın sen o yöneticilerden olma! (Müslim İmare 23) .

658- وعن أبي مَريمَ الأزدِيِّ رَضِيَ اللَّه  ، أنه قال لِمُعَاوِيَة رَضِيَ اللَّه  : سَمِعتُ رسول الله صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم  يقول : مَنْ وَلاَّه شَيْئاً مِن أمورِ المُسلِمِينَ، فَاحتَجَبَ دُونَ حَاجَتِهِم وخَلَّتِهِم وفَقرِهِم، احتَجَبَ الله دُونَ حَاجَتِه وخَلَّتِهِ وفَقرِهِ يَومَ القِيامَةِ فَجَعَلَ مُعَاوِية رجُلاً على حَوَائجِ الناسِ. 

    658: Ebu Meryem el Ezdî (Allah Ondan razı olsun)’dan rivâyet edildiğine göre kendisi bizzat Muaviye (Allah Ondan razı olsun)’a şöyle demiştir: Ben Rasûlüllah (sallallahu aleyhi vesellem)i şöyle buyururken işittim. “Allah bir kimseyi müslümanların başına idareci yapar da o kimse onların dertlerine ihtiyaçlarına ve sıkıntılarına karşı sorumluluğunu yerine getirmezse kıyamet günü Allah da onun dertlerine ihtiyaçlarına ve darlıklarına bakmaz.”

Bunun üzerine Muaviye halkın ihtiyaçlarını kendisine duyurmak için bir adam görevlendirdi. ( Ebu Davud İmare 13, Tirmizi Ahkam 6)