Fetva Konuları
ZEKÂT ve SADAKAİ FITIR
ZEKÂTIN VERİLECEĞİ YERLER
440. Sivil toplum kuruluşlarına zekât verilebilir mi?
Zekâtın verileceği yerler, Tevbe sûresinin 60. âyetinde belirlenmiştir. Buna
göre zekât, ilke olarak fakirlerin ve ihtiyaç sahibi bireylerin hakkıdır. Bu
itibarla, belirli şartları taşıyan müslümanların yükümlü oldukları zekât ve
fıtır sadakasının, Kur’anı Kerim’de belirlenen yerler dışında herhangi bir yere
verilmesi veya cami, köprü, yol, okul, su gibi hayır işlerine sarf edilmesi,
Hanefîlerce caiz görülmemiştir. Bu esas gözetilmeksizin zekât niyeti ile yapılan
ödemeler zekât yerine geçmez. Zekât, kendilerine zekât verilmesi caiz olan
kimselere doğrudan teslim edilebileceği gibi, aracı vasıtası ile de
ulaştırılabilir. Bu aracının birey olması ile kurum olması arasında fark yoktur.
Buna göre hayır kurumu veya sivil toplum kuruluşu, toplayacağı zekâtları
Kur’an’da belirlenen yerlere/fakir ve ihtiyaç sahiplerine ulaştırıyorsa aracı
konumunda olan bu kuruluşlara zekât emanet edilebilir.
Zekâtı hak sahiplerine ulaştırmayıp, inşaat, aydınlatma, büro masrafları gibi
genel hizmetleri içinde değerlendirecek olan kuruluşlara ise zekât verilmez.
Halka hizmet veren bu gibi kuramların varlıklarını sürdürmeleri için
desteklenmeleri önemlidir. Ancak bu, zekât dışında gönüllü yardımlar yolu ile
yapılmalıdır. Bunun yanında kamusal ve bireysel denetimler de ihmal
edilmemelidir.
|